the problem of future contingents |
1.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
66 >
Issue: 4
Marcin Tkaczyk
Marcin Tkaczyk
The Antinomy of Future Contingent Events
Antynomia Przyszłych Zdarzeń Przygodnych
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
The antinomy of future contingents is here understood as a trilemma whose horns are (a) the thesis of the closed past, (b) the thesis of the open future, and (c) the thesis that all events can be represented at any time. The latter thesis can take different forms, like the principle of bivalence or the thesis of divine foreknowledge. Different versions of (c) lead to different versions of the antinomy itself. The antinomy has been formalized. It hasbeen proven that the theses (a), (b), and (c) make up an inconsistent set but are consistent with each other. Possible solutions have been considered. It has been argued that there are only two global solutions to the antinomy: radical determinism (fatalism) and retroactive causality. The latter solution has been recommended and developed.
Antynomia przyszłych zdarzeń przygodnych jest tutaj pojmowana jako trylemat i składa się z (a) tezy o zamkniętej przeszłości, (b) tezy o otwartej przyszłości oraz przyjmującej różną postać (c) tezy o możliwości reprezentowania wszystkich zdarzeń w dowolnym czasie. Ta ostatnia teza może przyjąć postać zasady dwuwartościowości, tezy o wiedzy uprzedniej Boga lub inną postać. Różne wersje trzeciej tezy wyznaczają różne wersje antynomii przyszłych zdarzeń przygodnych. Antynomia została sformalizowana. Wykazano, że tezy (a), (b) oraz (c) tworzą zbiór sprzeczny, ale parami są niesprzeczne. Przedyskutowano możliwe rozwiązania antynomii. Pokazano, że są tylko dwa globalne rozwiązania: skrajny determinizm (fatalizm) oraz akceptacja retroaktywnych związków przyczynowych. To drugie rozwiązanie zostało zarekomendowane i opracowane.
|
|
|
2.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
66 >
Issue: 4
Ciro de Florio, Aldo Frigerio
Ciro de Florio
Fragmented Future Contingents and Omniscience
Fragmentaryczne Przyszłe Zdarzenia Przygodne I Wszechwiedza
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
In this paper, we have analyzed a number of solutions to the antinomy between divine foreknowledge and human freedom. If we assume that God is temporal, then a sort of backwards causation of past divine beliefs by future human acts must be acknowledged. Since this solution runs into difficulties, we consider the prospects of the view according to which God is outside time. A timeless and omniscient God seems to imply a B-theory of time and, at least at first glance, seems to jeopardize human freedom. Therefore, we have examined what happens when a non-standard A-theory of time like Fragmentalism is assumed. We demonstrate that in this case the prospects of a timeless view of God are much better: both human freedom and divine knowledge of the results of human choices are preserved if this metaphysics of time is adopted. The costs of this solution are, however, very high. From the logical point of view, it rejects bivalence; from the metaphysical point of view, the world is regarded as fragmentary and incoherent. However, if one is ready to accept these costs, this solution is one of the most successful in the search for a solution to the centuries-old problem of the conciliation between divine foreknowledge and human freedom.
W niniejszym artykule analizujemy kilka prób przezwyciężenia antynomii dotyczącej Bożej przedwiedzy i ludzkiej wolności. Jeżeli założymy, że Bóg istnieje w czasie, wówczas musimy przyjąć przyczynowanie wstecz. Ponieważ rozwiązanie to nastręcza wiele trudności, rozważyliśmy stanowisko, według którego Bóg istnieje poza czasem. Jeżeli do teorii, w której przyjmujemy, że Bóg, który istnieje poza czasem i jest wszechwiedzący zastosujemy B-teorię czasu, wówczas, przynajmniej na pierwszy rzut oka, wydaje się narażamy ludzką wolność. Stąd zbadaliśmy, co stanie się w przypadku, gdy założymy niestandardową teorię czasu zwaną fragmentalizmem. Pokazaliśmy, że w tym przypadku możliwości przyjęcia koncepcji Boga, który istnieje poza czasem, są dużo bardziej obiecujące. Mamy tu zachowaną zarówno koncepcję ludzkiej wolności, jak i Bożą wszechwiedzę w stosunku do ludzkich wyborów, jeżeli zaakceptujemy tę metafizykę czasu. Koszt tego rozwiązania jest jednak bardzo wysoki. Z logicznego punktu widzenia mamy tu do czynienia z odrzuceniem zasady dwuwartościowości, z metafizycznego punktu widzenia natomiast rzeczywistość jest widziana fragmentarycznie oraz jest niespójna. Jeżeli natomiast ktoś jest gotowy na poniesienie takich kosztów, rozwiązanie to jest jednym z najbardziej obiecujących, jeśli chodzi o badania mające na celu poszukiwanie rozwiązań w stosunku do odwiecznego problemu pogodzenia Bożej przedwiedzy oraz ludzkiej wolności.
|
|
|
3.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
66 >
Issue: 4
Paweł Garbacz
Paweł Garbacz
On the Representation if States of Affairs in the Antinomy of Future Contingents
O Reprezentacji Stanów Rzeczy W Antynomii Futura Contingentia
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
The paper is a comment on the formalization of the antinomy of futura contigentia in the form of a (inconsistent) theory formulated by Marcin Tkaczyk in the language of classical predicate calculus. I argue that some features of the formalization in question are controversial from the viewpoint of formal semantics and ontology, and suggest two ways of removing some of those controversies.
Artykuł jest komentarzem do formalizacji antynomii futura contigentia w postaci (sprzecznej) teorii sformułowanej przez Marcina Tkaczyka w języku klasycznej logiki predykatów. Argumentuję w nim, że formalizacja ta posiada pewne kontrowersyjne, z punktu widzenia ontologii i semantyki formalnej, własności oraz sugeruję dwa sposoby melioracji niektórych z tych kontrowersji.
|
|
|
4.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
66 >
Issue: 4
Jacek J. Jadacki
Jacek J. Jadacki
Causal and Functional Determination vs. Foreknowledge about the Future
Determinacja Kauzalna I Funkcjonalna vs. Przedwiedza O Przyszłości
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
The author of the paper critically analyzes a quasi-theory of future contingents (PFC) given by Marcin Tkaczyk and proposes his own explication of its theses and terms. The author makes it by introducing operational definitions of temporal and modal concepts, distinguishing between the causal and functional determination, discussing the status of the principle of bivalence, and replacing Tkaczyk’s theses by their new formulations. As a result, the author states, among other things, that (contrary to Tkaczyk) there is no contradiction between the thesis about the opened future and the thesis about divine omniscience, because it requires the causal (but not functional as it is a case) determination between a true proposition and its determined fact. The author also shows that Tkaczyk’s examples of the retroactive causes are not an accurate solution of the antinomy because they are, at most, the examples of the factors which change the picture of the past but not the past itself.
Autor artykułu krytycznie analizuje sformułowaną przez Marcina Tkaczyka pseudoteorię przyszłych zdarzeń przygodnych (PFC) oraz proponuje własną eksplikację jej tez i terminów. Czyni to poprzez wprowadzenie operacyjnych definicji pojęć temporalnych i modalnych, rozróżnienie między determinacją kauzalną a determinacją funkcjonalną, rozważenie statusu zasady dwuwartościowości oraz zastąpienie tez Tkaczyka ich nowymi sformułowaniami. W rezultacie autor (przeciwnie niż jego Adwersarz) stwierdza, między innymi, że nie zachodzi sprzeczność między tezą o otwartości przyszłości a tezą o wszechmocy Boga, ponieważ sprzeczność ta zachodziłaby wyłącznie w przypadku kauzalnej, a nie (jak faktycznie jest) funkcjonalnej determinacji między prawdziwym zdaniem a faktem, którego ono dotyczy. Autor pokazuje również, że podawane przez Tkaczyka przykłady retroaktywnej przyczynowości nie stanowią właściwego rozwiązania tytułowej antynomii, ponieważ są one przykładami czynników, które co najwyżej zmieniają obraz przeszłości, a nie przeszłość samą.
|
|
|
5.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
66 >
Issue: 4
Simo Knuuttila
Simo Knuuttila
Medieval Approaches to Future Contingents
Średniowieczne Ujęcia Problemu Przyszłych Zdarzeń Przygodnych
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
This paper discusses the main lines of medieval Latin approaches to future contingents with some remarks on Marcin Tkaczyk’s paper “The antinomy of future contingent events.” Tkaczyk’s theory shows some similarity with the general frame of the views of Ockham and Scotus, the difference being that while medieval authors argued for the temporal necessity of the past, Tkaczyk is sceptical of the general validity of this necessity. Ockham’s theological view was that God eternally has an intuitive and immutable knowledge of all possibilities as well as whether they are ever actualized or not (PANACCIO & PICHÉ 2010). The content of God’s past knowledge attitude remains contingent before the free choice takes place because God’s knowledge could be different similarly as the truth-value of the proposition. While Ockham held that no past or present thing follows from future things as an effect follows from its cause, this causal link is defended by Tkaczyk. Later thinkers thought that the doctrine of the scientia media sheds light on this question; perhaps it is easier to understand than the retroactive model which is not contradictory but difficult to imagine, as Tkaczyk concludes his paper.
Artykuł omawia główne średniowieczne ujęcia zagadnienia przyszłych zdarzeń przygodnych (futura contingentia) z kilkoma uwagami na temat artykułu Marcina Tkaczyka „The antinomy of future contingent events” [„Antynomia przyszłych zdarzeń przygodnych”]. Podejście Tkaczyka wykazuje pewne podobieństwo do ogólnego obrazu poglądów Ockhama i Dunsa Szkota, z tą różnicą, że chociaż średniowieczni autorzy argumentowali za czasową koniecznością przeszłości, Tkaczyk jest sceptyczny wobec ogólej obowiązywalności tej konieczności. Zgodnie z poglądami teologicznymi Ockhama Bóg wiecznie posiada intuicyjną i niezmienną wiedzę o wszystkich możliwościach, a także o tym, czy zostaną one kiedykolwiek zaktualizowane, czy też nie (PANACCIO & PICHÉ 2010). Treść przedwiedzy Boga pozostaje przygodna, zanim dokona się wolny wybór, ponieważ wiedza Boga może być inna, podobnie jak wartość logiczna zdania dotyczącego tego wyboru. Podczas gdy Ockham utrzymywał, że zdarzenia przyszłe nie pociągają przeszłych ani teraźniejszych, jak przyczyna pociąga skutek, Tkaczyk broni takiego związku przyczynowego. Późniejsi myśliciele sądzili, że światło na tę kwestię rzuca doktryna scientia media; być może jest ona łatwiejsza do zrozumienia niż model retroaktywny, który — jak konkulduje Tkaczyk w swoim artykule — choć nie jest sprzeczny, jest trudny do wyobrażenia.
|
|
|
6.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
66 >
Issue: 4
Dariusz Łukasiewicz
Dariusz Łukasiewicz
Marcin Tkaczyk’s Ockhamism, or Whether the Theory of Contingentia Praeterita is the only Plausible Solution to the Problem of FuturaContingentia
Ockhamizm Marcina Tkaczyka, Czyli O Tym, Czy Teoria Contingentia Praeterita Jest Jedynym Możliwym Rozwiązaniem Problemu Futura Contingentia
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
In the first part of this article, we point out and discuss these the contained in Marcin Tkaczyk’s book, Futura Contingentia, with which we agree completely or at least partially. In the second part of the paper, we seek to consider whether the solution of the futura contingentia problem, rooted in the basic intuitions of William of Ockham, is the only one possible and available for us. We argue that there is another possible approach to the problem of how to reconcile divine omniscience with contingent events rather than the Ockhamist solution. The alternative view, which we suggest, is “eternalism”, meaning that God is timeless, and that temporal necessity is compatible with contingent events and free decisions.
W części pierwszej artykułu wskazujemy i pokrótce omawiamy niektóre tezy zawarte w rozprawie Futura contingentia Marcina Tkaczyka, z którymi się solidaryzujemy w pełni lub w dużym stopniu. W drugiej części zastanawiamy się, czy rzeczywiście rozwiązanie problemu przyszłych zdarzeń przygodnych, zgodne z koncepcją Ockhama, jest jedynym możliwym rozwiązaniem dla problemu futura contingentia. Jako propozycję alternatywną proponujemy stanowisko zwane eternalizmem. Tezą główną eternalizmu jest, że Bóg istnieje poza czasem i że konieczność temporalna nie wyklucza przygodności zdarzeń w tym libertariańskiej wolności woli.
|
|
|
7.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
66 >
Issue: 4
William E. Mann
William E. Mann
Past, Present, or Future:
What’s The Difference?
Przeszłość, Teraźniejszość, Przyszłość
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
This essay examines Marcin Tkaczyk’s “The antinomy of future contingent events,” with an eye towards clarifying the roles played by philosophical notions of propositions, events, the present, the relativity of time, and Tkaczyk’s notion of a “sphere of culture.” The essay concludes by examining what support might be offered for Tkaczyk’s claim that people can to some degree change the past.
Artykuł analizuje tekst „Antynomia przyszłych zdarzeń przygodnych” Marcina Tkaczyka, skupiając się na wyjaśnianiu ról odgrywanych przez filozoficzne pojęcia zdań, zdarzeń, teraźniejszości, względności czasu i użytego przez Tkaczyka pojęcia „sfery kultury”. Tekst kończy się analizą kwestii, w jaki sposób można udzielić wsparcia tezie Tkaczyka, że ludzie mogą do pewnego stopnia zmienić przeszłość.
|
|
|
8.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
66 >
Issue: 4
Timothy Pawl
Timothy Pawl
A Reply to “The Antinomy of Future Contingent Events”
Odpowiedź Na Artykuł „The Antinomy Of Future Contingent Events”
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
In this brief reply I discuss Fr. Marcin Tkaczyk’s excellent article, “The Antinomy of Future Contingent Events.” I first raise some concerns about his understanding of representation. I then raise three concerns about his preferred solution to the antinomy: first, that a part of his theory of representation itself motivates a rejection of proposition 1 of the antinomy; second, that one needn’t employ retroactive causal connections to weaken 1 as he does; and third, that it is difficult to make sense of the sort of backward efficient causation that Tkaczyk requires for his solution to work.
W mojej krótkiej odpowiedzi odnoszę się do wspaniałego tekstu o. Marcina Tkaczyka „The Antinomy of Future Contingent Events” („Antynomia przyszłych zdarzeń przygodnych”). Najpierw wyrażam obawy wobec sposobu, w jaki rozumie on reprezentację. Następnie formułuję trzy zastrzeżenia odnośnie do preferowanego przez niego rozwiązania antynomii: po pierwsze, część jego teorii reprezentacji sama w sobie daje powód do odrzucenia pierwszego spośród zdań składających się na antynomię; po drugie, do osłabienia tego zdania w taki sposób, jak robi to Tkaczyk, nie są potrzebne wsteczne związki przyczynowe; po trzecie, nie jest łatwo zrozumieć, na czym polega typ skutecznego wstecznego przyczynowania, który jest wymagany, by rozwiązanie Tkaczyka było skuteczne.
|
|
|
9.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
66 >
Issue: 4
Jacek Wojtysiak
Jacek Wojtysiak
Future Contingents, Ockhamism (Retroactivism) and Thomism (Eternalism)
Futura Contingentia, Ockhamizm (Retroaktywizm) I Tomizm (Eternalizm)
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
In the current paper, I enter into debate with Marcin Tkaczyk and the chosen Anglo-Saxon analytic philosophers of religion to discuss the theological version of the problem of future contingents. I take into consideration some varieties of Ockhamism (retroactivism)—the position denying the temporal necessity (non-determination) of all past events and allowing some form of retroactivity. Strong Ockhamism postulates real retroactive causation, moderate Ockhamism limits it to the meanings of physical and psychical events, and weak Ockhamism replaces the notion of retroactive causation with that of retroactive dependence. I compare different forms of retroactivism with eternalism (of Boethius, St. Anselm of Canterbury, and St. Thomas Aquinas) to show that the latter has significant advantage. At the same time, I point out that eternalism in its presentist and relativist version (proposed by Brian Leftow) avoids the objections put forward against it, and that, within such eternalism, the problem of future contingents does not arise.
W niniejszym tekście, dyskutując z Marcinem Tkaczykiem oraz wybranymi anglosaskimi analitycznymi filozofami religii, rozpatruję teologiczną wersję problemu futura contingentia. Biorę pod uwagę kilka odmian ockhamizmu (retroaktywizmu) — stanowiska negującego temporalną konieczność (zdeterminowanie) wszystkich zdarzeń przeszłych oraz dopuszczającego jakąś postać działania wstecznego. Ockhamizm mocny postuluje realną przyczynowość retroaktywną, ockhamizm umiarkowany ogranicza ją do sensów zdarzeń fizycznych i psychicznych, a ockhamizm słaby zastępuje pojęcie przyczynowości retroaktywnej pojęciem wstecznej zależności. Porównując różne odmiany retroaktywizmu z eternalizmem (Boecjusza, św. Anzelma z Canterbury i św. Tomasza z Akwinu), wykazuję przewagę tego drugiego. Zaznaczam przy tym, że eternalizm w (zaproponowanej m.in. przez B. Leftowa) wersji prezentystycznej i relatywistycznej unika stawianych mu zarzutów, a w jego kontekście problem futura contingentia w ogóle nie powstaje.
|
|
|
10.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
66 >
Issue: 4
Jan Woleński
Jan Woleński
Is the Past Determined (Necessary)?
Czy Przeszłość Jest Zdeterminowana (Konieczna)?
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
This paper is inspired by Marcin Tkaczyk’s works and discusses the problem of the necessity of the past (is the past determined?) and its role in the analysis of future contingents. The discussion centers on the statements (accepted by Tkaczyk, but slightly paraphrased)) firstly, that every past state of affairs is determined, and, secondly, that at least some some future states of affairs are contingent. The paper argues that because the first assertion is not justified, the antinomy of future contingents does not arise. The argument uses modal and metalogical devices.
Praca niniejsza jest inspirowana twórczością Marcina Tkaczyka i omawia problem konieczności przeszłości (czy przeszłość jest zdeterminowana?) i jej roli w analizie przyszłych zdarzeń przygodnych. Dyskusja skupia się na stwierdzeniach (zaakceptowanych przez Tkaczyka, ale nieco sparafrazowanych): po pierwsze, że każdy dotychczasowy stan rzeczy jest ustalany, po drugie, że przynajmniej niektóre przyszłe stany są przypadkowe. Artykuł dowodzi, że ponieważ pierwsze twierdzenie nie jest uzasadnione, nie powstaje antynomia przyszłych zdarzeń przygodnych. Argument korzysta ze środków modalnych i metalogicznych.
|
|
|
11.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
66 >
Issue: 4
Marcin Tkaczyk
Marcin Tkaczyk
The Antinomy of Future Contingent Events — a Rebuttal
Antynomia Przyszłych Zdarzeń Przygodnych — Replika
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
In this paper I account for some of the topics raised by the Authors of the papers included in the debate I focus mainly on the following topics: the concept of representation and reliability of my formal analysis of the future contingent antinomy, the concept of causation with an emphasis put on backword causation, the idea of timeless eternity and the position of religious beliefs in philosophical theories. Furthermore I shortly address topics of Ockhamism, Molinism, soft and hard facts, fragmentism and the concept of necessity.
W artykule odnoszę się do wybranych uwag, zawartych w dyskusji nad moją wcześniejszą pracą, która otwiera niniejszy tom. Koncentruję się na następujących zagadnieniach: pojęcie reprezentacji stanu rzeczy, trafność mojej formalnej analizy antynomii przyszłych zdarzeń przygodnych, pojęcie przyczyny za szczególnym uwzględnieniem przyczyny działającej wstecz, koncepcja bezczasowej wieczności, relacja tez religijnych w teoriach filozoficznych. Ponadto odnoszę się krótko do zagadnień ockhamizmu, molinizmu, rozróżnienia miękkich i twardych faktów, fragmentalizmu i pojęcie konieczności.
|
|
|