Cover of Roczniki Filozoficzne
Already a subscriber? - Login here
Not yet a subscriber? - Subscribe here

Browse by:



Displaying: 1-9 of 9 documents

Show/Hide alternate language

artykuły
1. Roczniki Filozoficzne: Volume > 68 > Issue: 1
Andrzej J. Noras Andrzej J. Noras
Tezy do problemu historii filozofii
Problem of History of Philosophy Thesis

abstract | view |  rights & permissions | cited by
Artykuł jest próbą systematyzacji poglądów na temat historii filozofii. Punktem wyjścia analiz są koncepcje występujące w filozofii pokantowskiej, w której ujawniają się znaczące różnice w rozumieniu historii filozofii. Może ona być rozumiana jako doksografia, jako historia pojęć, jako historia idei,jako historia problemów czy wreszciejako filozoficzna historia filozofii. Autor prezentuje główne założenia każdego z przywołanych ujęć historii filozofii, wskazując jednocześnie na szczególną wartość historii filozofii ujętej jako historia problemów oraz jako filozoficzna historia filozofii. Dodatkowo odwołuje się do polskich badaczy problemu, a mianowicie Kazimierza Twardowskiego, Zbigniewa Kuderowicza czy Mieczysława Gogacza. Osobną pozycję w zaprezentowanych analizach zajmuje hermeneutyka i charakterystyczna dla niej krytyka stanowiska zaprezentowanego przez Wilhelma Diltheya.
2. Roczniki Filozoficzne: Volume > 68 > Issue: 1
Grzegorz Hołub Grzegorz Hołub
The Philosopher as the Therapist: A Lesson from the Past
Filozof Jako Terapeuta

abstract | view |  rights & permissions | cited by
This article is about the philosopher as a potential therapist. It starts from tendencies exhibited by a group of contemporary philosophers involved in a so-called human enhancement. Drawing on the newest discoveries of genetics, genetic engineering and pharmacology, they offer a set of therapies aimed at the extensive ‘improvement’ of the human condition. In the second part of the paper, selected ideas concerning philosophical therapy by the Ancient philosophers are presented. They basically employed personal contact, conversation, and wise counselling. Then these two approaches to this kind of therapy are compared and contrasted. The contemporary approaches offer novel, technical ways of intervention but are blind as far as far-reaching goals and the essential goods of human life are concerned. Despite serious cultural differences, the contemporary therapy can learn a lot from the ancients. If the human being is to be treated by philosophers, an integral picture of who the former is must be taken into account. This means that both his interiority and exteriority should be subjects to the therapy.
3. Roczniki Filozoficzne: Volume > 68 > Issue: 1
Anna Głąb Anna Głąb
Cnota, charakter, dobroć: W nawiązaniu do powieści autobiograficznej Raimonda Gaity Mój ojciec Romulus
Virtue, Character, Goodness

abstract | view |  rights & permissions | cited by
Przedmiotem tekstu jest rozróżnienie między dobrocią i cnotą oraz złem i występkiem, wprowadzone przez Hannah Arendt na podstawie lektury powieści Hermanna Melville’a Billy Budd. Rozróżnienie to analizuję, odnosząc się do historii życia Romulusa Gaity, bohatera powieści autobiograficznej Mój ojciec Romulus, której autorem jest australijski etyk Raimond Gaita. W paragrafie 1 zajmuję się ową dystynkcją, wskazując na przewartościowanie takich pojęć, jak cnota i występek w powieści Melville’a oraz jego rozumienie cnoty. Następnie (paragraf 2) staram się odpowiedzieć na pytanie, dlaczego Gaita pisze o swym ojcu, używając kategorii charakteru, a nie cnoty. Dalej (paragraf 3) podejmuję refleksję nad relacją między cnotą, charakterem, dobrocią a chorobą psychiczną Romulusa. Na koniec (paragraf 4) odpowiadam na pytanie, jaki jest metafizyczny fundament, na którym Gaita formułuje przekonanie o wyższości Dobra i dobroci nad cnotą oraz pokazuję, jakie konkrety składają się na przyjmowaną przez Romulusa etykę dobroci.
4. Roczniki Filozoficzne: Volume > 68 > Issue: 1
Bartłomiej Kołodziejczyk Bartłomiej Kołodziejczyk
„Est Deus omnino simplex?”: Prostota Boga w ujęciu św. Tomasza z Akwinu
„Est Deus Omnino Simplex?”

abstract | view |  rights & permissions | cited by
Doktryna Bożej prostoty przez wieki znajdowała się w sercu teologii chrześcijańskiej. W dojrzałej myśli św. Tomasza z Akwinu prostota zajmuje pośród Boskich atrybutów uprzywilejowane miejsce. Byt prosty — czy też całkowicie prosty — to taki, który nie posiada żadnych części czy składników. To, że Bóg jest całkowicie prosty, oznacza, że nie wykazuje On żadnego z siedmiu wyszczególnionych przez Tomasza (i jego zdaniem jedynych możliwych) złożeń. Argumenty, jakimi św. Tomasz uzasadnia tezę o Bożej prostocie, podzielić można na cztery typy, które nazwałem: argumentem z braku możności, argumentem z uprzedniości części wobec całości, argumentem z uprzedniego twórcy oraz argumentem z doskonałości. Wszystkie one za punkt wyjścia przyjmują utożsamienie Boga z pierwszą przyczyną wszystkich rzeczy. Dodają do tego charakterystyczne dla siebie przesłanki. Pierwszy — że pierwsza przyczyna nie posiada możności, a każdy byt złożony musiją posiadać. Drugi — że wszystko, co złożonejest zależne od swoich części, a pierwsza przyczyna nie jest od niczego zależna. Trzeci — że wszystko, co złożone wymaga czynnika sprawczego lub wyjaśnienia, a pierwsza przyczyna go nie posiada. Czwarty — że pierwsza przyczyna jest bytem doskonale dobrym, a byt taki nie może być złożony. W świetle przeprowadzonych analiz pierwsze dwa rozumowania wydają się niezadowalające. Trzeci zaś dowód stanowi dobre uzasadnienie dla rozważanej tezy, a czwarty może służyć za dodatkowe, choć słabsze,jej uzasadnienie.
5. Roczniki Filozoficzne: Volume > 68 > Issue: 1
Marek Lechniak Marek Lechniak
Kilka uwag o logice przekonań religijnych
A Few Remarks on the Logic of Religious Beliefs

abstract | view |  rights & permissions | cited by
Artykuł jest poświęcony analizie pojęcia przekonania religijnego przeprowadzonej w świetle logiki. Porównane zostanie pojęcie przekonania religijnego z pojęciem przekonania naukowego, następnie analiza Bocheńskiego koncepcji racjonalności przekonań religijnych (i ich uprawomocnienia) oraz ujęcia Tomasza z Akwinu pojęcia wiary w świetle logiki współczesnej.
6. Roczniki Filozoficzne: Volume > 68 > Issue: 1
Stanisław Ruczaj Stanisław Ruczaj
Znaki boskiej rzeczywistości: Interpretacja i krytyka koncepcji teistycznych znaków naturalnych Charlesa S. Evansa
Signs of God’s Presence

abstract | view |  rights & permissions | cited by
Celem artykułu jest interpretacja i krytyka koncepcji teistycznych znaków naturalnych (TZN), przedstawionej przez Charlesa S. Evansa. TZN to charakterystyczne doświadczenia lub własności świata, które sprawiają, żejednostka, która się z nimi zetknie, formuje pewne podstawowe, uzasadnione przekonania o istnieniu Boga i jego naturze. W artykule proponuję dwie interpretacje tego, jak funkcjonują TZN, odwołujące się do kategorii percepcji i pośredniej identyfikacji per- cepcyjnej. Przedstawiam także dwa argumenty krytyczne wobec koncepcji TZN. Po pierwsze, wskazuję, że nie wyjaśnia ona zadowalająco, dlaczego TZN są niejednoznaczne, tj., mogą być odczytywane na różne sposoby. Po drugie, zauważam, że pewne doświadczenia można potraktować jako „ateistyczne znaki naturalne”. Istnienie takich doświadczeń daje rację do przypuszczenia, że Bógjest zwodzicielem.
7. Roczniki Filozoficzne: Volume > 68 > Issue: 1
Aleksander R. Bańka Aleksander R. Bańka
Między doświadczeniem a teorią, czyli o niektórych problemachfilozofiimistyki
Between Experience and Theory, Or about Some Problems of the Philosophy of Mysticism

abstract | view |  rights & permissions | cited by
Mistyka to dziś nie tylko popularny termin, którym określa się zjawiska często dziwne i niezrozumiałe, oscylujące między psychologią a duchowością. Mistyka to również problem badawczy, którym od dawna zajmują się specjaliści z rozmaitych dyscyplin naukowych. Swój wkład w badania nad mistyką wnosi także filozofia, co więcej — można również postawić tezę, że posiada ona do tego szczególne kompetencje. Nie ulega wątpliwości, że mistyczna intuicja towarzyszy filozofom niemal od zawsze, a sama filozofia od samego początku rozwijała się także, tu i ówdzie, jako filozofia mistyczna. Aktualnie uwaga filozofów zajmujących się mistyką koncentruje się głównie na problemach wyznaczonych przez filozofię mistyki — tu toczą się najważniejsze dyskusje i ogniskują spory, zwłaszcza tak zwany spór między esencjalizmem a kontek- stualizmem. Autor artykułu stawia tezę, że umiarkowany kontekstualizm, jako stanowisko optujące za istnieniem kilku niesprowadzalnych do siebie typów doświadczeń określanych dziś jako mistyczne, lepiej wyjaśnia złożony fenomen mistycyzmu niż redukcyjne nastawienie esencjali- styczne. Nie znaczy to jednak, że daje wyjaśnienie wyczerpujące. Chociaż omawiany w artykule spór nie wydaje się możliwy do jednoznacznego rozstrzygnięcia, filozoficzna analiza głównych, konstytuujących go wątków pozwala lepiej zrozumieć naturę kluczowych, rządzących szeroko rozumiana mistyką procesów. Celem niniejszego artykułujest zatem rozpoznanie sposobu, wjaki filozofia wkracza na teren mistyki, wkładu, jaki wnosi w analizę doświadczenia mistycznego, a także kilku głównych problemów metodologicznych, na które napotyka.
8. Roczniki Filozoficzne: Volume > 68 > Issue: 1
Robert T. Ptaszek Robert T. Ptaszek
The Church of Jesus Christ of Latter-Day Saints and Its Doctrine: A Philosophical Approach
Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich i Jego Doktryna

abstract | view |  rights & permissions | cited by
In the article, I demonstrate how realistic philosophy of religion can be employed in order to obtain a preliminary verification of the truthfulness of the doctrine proclaimed by a particular religious community. The first element of a religious doctrine that qualifies for philosophical evaluation is its non-contradictory character. For this reason I endeavour to reconstruct one such doctrine and show how it is possible to demonstrate, through philosophical analyses, that such a doctrine does not meet the aforementioned criterion. For the object of my studies I chose the Church of Jesus Christ of Latter-day Saints (called the Mormon Church for short), as I find it particularly interesting among the religious movements alternative to Christianity.Among new religious movements currently in existence the Mormon Church stands out in several respects. First, this religious community utilises a variety of sources of revelation. Furthermore, although their sacred story, that spanning a dozen or so centuries, begins in Israel it mostly takes place on American soil. Finally, the Mormon Church sets forth a vision of a future ‘holy land,’ and the concept of salvation that is essentially different from those of other Bible- based religious movements.The Mormon concept of salvation, referred to as the plan of eternal progress shows both unique goal and unique means to achieve it. People are to become gods and populate multiple worlds. According to Mormons there will be different levels of salvation associated with what life a person lived on earth.Reconstruction and philosophical analysis of the main elements of the Mormon doctrine shows its weak points, inconsistencies, and oversimplifications. From this perspective, the Mormon ‘sacred story’ hardly could be regarded as something more than a colourful and interesting myth. But the question of reasons why Mormons still put their faith in such an inconsistent doctrine lies outside the scope of these considerations.
9. Roczniki Filozoficzne: Volume > 68 > Issue: 1
Corrigenda omissionum
view |  rights & permissions | cited by