debate on alexander r. pruss’ one body |
1.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
63 >
Issue: 3
Mark C. Murphy
Mark C. Murphy
Pruss on the Requirement of Universal Love
Pruss o wymogu powszechnej miłości
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
Throughout his excellent book One Body, Alex Pruss relies upon the view that there is a requirement of universal love: each and every one of us is required to love each and every one of us. Although he often appeals to revealed truth in making arguments for his various theses, he supports the requirement of universal love primarily through a philosophical argument, an argument that I call the “argument from responsiveness to value.” The idea is that all persons bear a sort of nonrelational value, and because this value gives every agent reasons to respond to it positively, each and every person is bound to love each and every person. The aim of this paper is to criticize this argument. Pruss’s argument has two important gaps, one concerning the sort of reasons that the value of persons gives and one concerning whether the required response is the response of love.
W swojej znakomitej książce One Body Alexander Pruss opiera się na przekonaniu, że istnieje wymóg powszechnej miłości: wszyscy jesteśmy zobowiązani do wzajemnej miłości. Zawarte w niniejszej pracy tezy Pruss w dużej mierze uzasadnia, odwołując się do prawdy objawionej, mimo to wymóg powszechnej miłości wzmacnia argumentacją filozoficzną. Ten sposób argumentacji nazywam „argumentem z wrażliwości na wartość”. Jego podstawą jest przekonanie, że wszyscy ludzie posiadają pewien rodzaj wsobnej wartości, która to wartość dostarcza wszystkim innym podmiotom racji, aby odpowiedzieć na nią pozytywnie, stąd każdy człowiek jest zobowiązany do miłości drugiego człowieka. W niniejszym artykule dyskutuję z tym argumentem, zwracając uwagę na jego dwie istotne słabości: pierwsza z nich dotyczy tego, jakiego rodzaju racji dostarcza wartość osoby, a druga tego, na ile odpowiedź na ową wartość musi być odpowiedzią miłości.
|
|
|
2.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
63 >
Issue: 3
Charles Taliaferro, Benjamin Louis Perez
Charles Taliaferro
Feel the Love!:
Reflections on Alexander Pruss’ Essay in Christian Sexual Ethics
Poczuj miłość!
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
Throughout his excellent book One Body, Alex Pruss relies upon the view that there is a requirement of universal love: each and every one of us is required to love each and every one of us. Although he often appeals to revealed truth in making arguments for his various theses, he supports the requirement of universal love primarily through a philosophical argument, an argument that I call the “argument from responsiveness to value.” The idea is that all persons bear a sort of nonrelational value, and because this value gives every agent reasons to respond to it positively, each and every person is bound to love each and every person. The aim of this paper is to criticize this argument. Pruss’s argument has two important gaps, one concerning the sort of reasons that the value of persons gives and one concerning whether the required response is the response of love.
Pruss rozwija filozofię miłości, na której gruncie (właściwie) traktuje miłość w kategoriach dobroczynności (rozumianej jako odpowiedź na dobro ukochanego) i miłości jednoczącej (pragnienie bycia przy ukochanym). Tym niemniej Pruss podkreśla charakter miłości w kategoriach działania i motywacji, a nie w kategoriach uczuć. Uważamy, że odczuwanie odpowiednio przyjemności z powodu (stosownego) dobra i cierpienia wobec choroby (nieuzasadnionego cierpienia), które go spotyka, są istotnymi elementami ludzkiej miłości. Kwestionujemy zaproponowaną przez Prussa interpretację przypowieści o dobrym Samarytaninie. Na zakończenie odnosimy się do Prussa ujęcia miłości własnej, które uważamy za pouczające (Franciszek powinien sam siebie darzyć miłością, ponieważ jest tego wart), choć niezupełne (osoba, którą jest Franciszek, powinna kochać samą siebie, nawet jeśli nie jest świadoma bycia Franciszkiem). Ostatni punkt wiąże się z afirmacją istoty (haecceitas) miłości.
|
|
|
3.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
63 >
Issue: 3
N.N. Trakakis
N.N. Trakakis
What’s Love Got to Do with It?
Co miłość ma z tym wspólnego?
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
This paper contests an important assumption guiding Alexander Pruss’ One Body, that marriage is intimately connected with love, including romantic love. This assumption, I argue, is the product in part of a distinctively modern understanding of marriage. To show this, Pruss’ position is set against the premodern, and in particular the Byzantine Christian, view and practice of marriage, where marriage was not grounded to any significant extent on (romantic) love. Finally, some indication is provided as to why romantic love was disassociated from marriage in medieval Christian culture.
W artykule polemizuję ze stanowiącym osnowę publikacji Alexandra Prussa One Body zasadniczym założeniem, że małżeństwo jest ściśle związane z miłością, w tym z miłością romantyczną. To założenie, jak argumentuję, wypływa po części z wyraźnie współczesnego rozumienia małżeństwa. Pokazuję, że w tym względzie stanowisko Prussa kłóci się z poglądem na małżeństwo i praktyką małżeńską z czasów przednowoczesnych, w szczególności z ujęciem chrześcijańskim okresu Cesarstwa Bizantyńskiego, gdy małżeństwo nie opierało się na miłości (romantycznej). Wreszcie podaję pewne przykłady, które pokazują, dlaczego w średniowiecznej kulturze chrześcijańskiej romantyczna miłość nie była związana z instytucją małżeństwa.
|
|
|
4.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
63 >
Issue: 3
Christopher Hamilton
Christopher Hamilton
Alexander Pruss on Love and the Meaningfulness of Sex
Alexander Pruss o miłości i znaczeniu seksualności
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
In this essay I explore Alexander Pruss’ conceptions of love and sexual desire. I argue that he fails to provide a convincing account of either and that one reason for this is that he ignores far too much relevant material in philosophy and the arts that needs to be taken into account in a thorough investigation of such matters. I argue further that Pruss’ understanding of love and sex is highly moralized, meaning that his discussion is not at all sensitive to the actual human experience of these, but consistently falsifies them. I also argue that the teleology to which Pruss appeals in order to ground his claim that, in the sexual act, the bodies of the lovers are striving for reproduction, is implausible and, further, that, even were it not, we could not infer from such teleology the moral conclusions that Pruss wishes to extract from it.
W niniejszej pracy podejmuję zagadnienie miłości i seksualnego pożądania w ujęciu Alexandra Prussa. W moim przekonaniu Autor nie dostarcza przekonującego wyjaśnienia żadnego z tych pojęć. Jedną z racji jest pominięcie przez niego wielu kluczowych prac z zakresu filozofii i sztuki. Ponadto uważam, że proponowane przez Prussa rozumienie miłości i stosunku płciowego jest nazbyt moralizatorskie, co sprawia, że jego rozważania nie uwzględniają faktycznego ludzkiego doświadczenia tych spraw, a nawet je zafałszowują. Dowodzę również, że teleologia, do której odwołuje się Pruss, uzasadniając twierdzenie, że celem stosunku płciowego jest rozrodczość, nie jest wiarygodna, a nawet gdyby było przeciwnie, to z takiej teleologii nie można by wyprowadzić wniosków moralnych, które chce z niej wywieść Pruss.
|
|
|
5.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
63 >
Issue: 3
David Archard
David Archard
One Body but Many Kinds of Sex and Procreation:
A Liberal Response
Jedno ciało, lecz różne typy aktów seksualnych i prokreacyjnych
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
I contrast a liberal and a conservative approach to the morality of sex, endorsing the former with a concession as to the special nature of sex, and note Pruss’ philosophical and theological endorsement of the latter. I criticize his argumentative strategy in three regards: first, he defends Christian love as equivalent to benevolence; second, he allows for only a moral evaluation of sex; third, he moves too quickly from some factual claims to others, and thence to normative conclusions. His account of the moral impermissibility of non-veridical pleasures trades on ambiguities in ‘real’ pleasure.I respond to three arguments Pruss offers against IVF : gamete donors can discharge their parental obligations; reproduction need not only be by coitus; and those who use fertility treatment need not thereby do wrong in treating any resultant child as an ‘artefact’.I conclude with critical observations about the distance between Pruss’ views and those commonly held by most people, including increasing numbers of Catholics.
W artykule dokonuję porównania liberalnego oraz konserwatywnego podejścia w kwestii moralności stosunków płciowych. Opowiadam się za podejściem liberalnym, uznającym szczególny charakter stosunków płciowych, jednocześnie zwracam uwagę na filozoficzno-teologiczną akceptację podejścia przeciwnego u Prussa. Krytykuję argumentacyjną strategię Prussa ze względu na jej trzy elementy: pojmowanie miłości chrześcijańskiej jako równoważnej dobroczynności, dopuszczenie jedynie moralnej oceny seksualności, zbyt pochopne przechodzenie od pewnych zdań faktualnych do innych, a następnie do wniosków o charakterze normatywnym. Jego stanowisko w kwestii moralnej niedopuszczalności niewerydycznej przyjemności opiera się na wieloznaczności pojęcia „rzeczywistej” przyjemności.W artykule bronię dopuszczalności zapłodnienia pozaustrojowego, formułując następujące trzy tezy: dawcy gamet mogą wywiązać się ze swoich obowiązków rodzicielskich; rozrodczość nie musi odbywać się wyłącznie w drodze stosunku płciowego; poddający się tego rodzaju leczeniu nie muszą traktować poczętego w ten sposób dziecka w sposób niewłaściwy, tj. czysto instrumentalnie. Na koniec zwracam uwagę na rozbieżność między poglądami Prussa a poglądami większości ludzi, w tym rosnącej liczby katolików.
|
|
|
6.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
63 >
Issue: 3
Paul J. Griffiths
Paul J. Griffiths
On Alexander Pruss’s One Body
Wokół książki Alexandra Prussa One Body
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
This essay considers one key aspect of Alexander Pruss’s One Body: An Essay in Christian Sexual Ethics (Notre Dame: University of Notre Dame Press, 2013), namely, his judgment that many, perhaps most, of the fleshly intimacies possible among human persons ought be evaluated and judged licit or illicit by their relation to the act whereby husband and wife become “one flesh.” This account of fleshly intimacies is too restrictive, indeed absurdly so, and particularly if considered according to natural lights alone and in abstraction from Christian revelation and doctrine, which is what Pruss claims to do in the book.
Artykuł koncentruje się na jednym kluczowym aspekcie książki Alexandra Prussa One Body: An Essay in Christian Sexual Ethics (Notre Dame: University of Notre Dame Press, 2013), a mianowicie stwierdzeniu, że w odniesieniu do osób ludzkich wiele - a być może większość - możliwych zbliżeń cielesnych winna być oceniana jako dozwolona lub nie na podstawie ich relacji do aktu, w którym mąż i żona stają się „jednym ciałem”. Takie rozumienie zbliżeń cielesnych wydaje się zbyt rygorystyczne, a nawet absurdalne, zwłaszcza jeśli poruszamy się na gruncie rozumu naturalnego i w oderwaniu od objawienia oraz doktryny chrześcijańskiej, co deklaruje w swojej książce Pruss.
|
|
|
7.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
63 >
Issue: 3
Erik J. Wielenberg
Erik J. Wielenberg
Homosexual Sex and the One-Flesh Union
Stosunek homoseksualny a połączenie dwojga w jedno ciało
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
I critically examine Alexander Pruss’s conception of the one-body union described in Genesis 2:24. Pruss appeals to his conception of the one-body union to advance two arguments for the conclusion that homosexual sex is morally wrong. I propose an alternative conception of the one- body union that implies that heterosexual and homosexual couples alike can participate in the one-body union; I take that implication of my account to be a significant advantage over Pruss’s account.
Artykuł stanowi krytyczną analizę zaproponowanej przez Alexandra Prussa koncepcji zjednoczenia ciał opartej na opisie zawartym w Księdze Rodzaju (2,24). Pruss wykorzystuje tę koncepcję do sformułowania dwóch argumentów na rzecz tezy, iż akt seksualny pary homoseksualnej jest moralnie niewłaściwy. Proponuję alternatywne ujęcie zjednoczenia ciał, w świetle którego mogą w nim uczestniczyć zarówno pary heteroseksualne, jak i pary homoseksualne. Uważam, że ta konsekwencja mojego ujęcia daje mu istotną przewagę nad propozycją Prussa.
|
|
|
8.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
63 >
Issue: 3
Tomasz Kąkol
Tomasz Kąkol
So Pleasant, so Addictive:
Some Remarks on Alexander Pruss’ Work One Body
Tak przyjemny, tak uzależniający
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
In this article in a form of a review I analyze at length A. Pruss’ book One Body, pointing at where I agree with him and stressing several flaws in his arguments. The general line of thought, which is exploring the biblical metaphor of “being one body,” is ultimately sufficient for me from the theological, but not the philosophical point of view.
W niniejszym artykule o charakterze recenzyjnym analizuję szczegółowo książkę Alexandra Prussa One Body, wskazując na miejsca, w których się z nim zgadzam, oraz podkreślając kilka niedociągnięć w jego argumentach. Ogólny tok myślowy, który jest eksploracją biblijnej metafory „bycia jednym ciałem”, jest dla mnie w ostateczności zadowalajacy z teologicznego, ale nie z filozoficznego punktu widzenia.
|
|
|
9.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
63 >
Issue: 3
David B. Hershenov
David B. Hershenov
Prussian Reproduction, Proper Function and Infertile Marriages
Rozrodczość, właściwe funkcjonowanie oraz bezpłodne małżeństwa w ujęciu Prussa
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
Alex Pruss argues that romantic love is a basic form of human love that is properly fulfilled in sex oriented towards reproduction. As a result, homoerotic sexual activity cannot obtain the proper consummation and therefore involves misunderstanding the other person’s nature and the possibility of union with them. Although same-sex sexual activity may feel like a consummation of romantic love, it is wrong to generate such a false experience in oneself or another. Presented is an apparent dilemma for Pruss’s thesis suggesting that either both postmenopausal homosexuals and postmenopausal heterosexuals ought to be allowed to marry for their romantic love is not dysfunctional despite not being oriented towards reproduction, or that matrimony is inappropriate for both groups. I suggest avoiding the dilemma in either of two ways that would allow Pruss to distinguish the infertility of homosexual couples from the infertility of post-menopausal women.
Alexander Pruss uważa, że podstawowym przejawem ludzkiej miłości jest miłość romantyczna, której urzeczywistnieniem jest stosunek płciowy zorientowany na rozrodczość. W świetle takiego podejścia akt seksualny osób tej samej płci nie może zostać spełniony we właściwy sposób, ponieważ wiąże się z błędnym rozumieniem natury drugiej osoby i możliwości zjednoczenia z nią. Choć aktywność seksualna osób tej samej płci może wydawać się spełnieniem miłości romantycznej, to czymś niewłaściwym jest wzbudzanie takiego fałszywego doświadczenia w sobie samym lub w drugiej osobie. Ukazuję dylemat pojawiający się w kontekście tezy Prussa: albo zarówno pary homoseksualne, jak i pary heteroseksualne, które przekroczyły okres menopauzy, są uprawnione do zawarcia małżeństwa, gdyż ich romantyczna miłość nie jest dysfunkcyjna, mimo że nie jest zorientowana na rozrodczość, albo też małżeństwo jest niestosowne w przypadku obu tych grup. W artykule proponuję dwa sposoby uniknięcia tego dylematu, które pozwoliłyby Prussowi odróżnić niepłodność par homoseksualnych od niepłodności kobiet po okresie menopauzy.
|
|
|
10.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
63 >
Issue: 3
Helen Watt
Helen Watt
Intending Reproduction as One’s Primary Aim:
Alexander Pruss on ‘Trying for a Baby’
Planowanie potomstwa jako cel podstawowy
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
May a couple have the aim of conceiving as their primary purpose in having marital relations? In this paper, I argue against the view of Alexander Pruss that it is wrong to do this since it treats human beings as fungible in their creation when their unique features are not known to their parents. I argue that Pruss cannot separate seeking reproduction as part of a marital vocation from seeking the unknown, unspecified child who is part of what makes for success in this particular area. While neither spouse should treat the other as a mere tool for having a child, success in the shared goal of conceiving (which will incorporate the value of the child’s life), as well as the goal itself and its pursuit, is very much part of the conjugal good. Existing human beings are morally irreplaceable in the sense that they must be individually valued and respected, but we may promote the lives of unknown existing people under a ‘catch all’ description—and may also deliberately conceive new people of some unknown, indeterminate kind.
Czy para może stawiać sobie poczęcie za główny cel relacji małżeńskiej? W niniejszym artykule opowiadam się przeciwko poglądowi Prussa, że jest to czymś niewłaściwym ze względu na potraktowanie istot ludzkich jako zamiennych w chwili stworzenia, gdy ich unikalne cechy nie są znane ich rodzicom. Argumentuję, że Pruss nie może odseparowywać zabiegów o potomstwo jako składowej powołania małżeńskiego od zabiegów o nieznane, nieokreślone dziecko, które jest częścią sukcesu w tej konkretnej dziedzinie. Podczas gdy żaden z małżonków nie powinien traktować partnera instrumentalnie w perspektywie posiadania dziecka, pomyślność we wspólnym dążeniu do poczęcia (które będzie brało pod uwagę wartość życia dziecka), jak również ów cel sam w sobie i jego realizacja, jest bardzo ważnym elementem dobra małżeńskiego. Żyjące istoty ludzkie są moralnie niezastępowalne w tym sensie, że muszą być oceniane i szanowane w sposób indywidualny, ale też możemy promować życie nieznanych a istniejących ludzi w ramach ogólnej kategorii—możemy także w sposób zmierzony zabiegać o poczęcie nowych ludzi, o nieznanym, nieokreślonym rodzaju.
|
|
|
11.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
63 >
Issue: 3
Alexander R. Pruss
Alexander R. Pruss
One Body: Responses to Critics
One Body: Odpowiedzi krytykom
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
In this article I respond to a number of powerful criticisms of my book One Body.
W niniejszym tekście formułuję odpowiedzi na zarzuty kierowane wobec mojej książki One Body.
|
|
|
homo mysticus: nicholas of cusa and rhineland mysticism |
12.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
63 >
Issue: 2
Agnieszka Kijewska
Agnieszka Kijewska
Wprowadzenie: Konferencja „Homo Mysticus: Nicholas of Cusa and Rhineland Mysticism”
Conference “Homo Mysticus: Nicholas of Cusa and Rhineland Mysticism”
view |
rights & permissions
| cited by
|
|
|
13.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
63 >
Issue: 2
Agnieszka Kijewska
Agnieszka Kijewska
Mystical Interpretation of the Exile and Return to Paradise in Eriugena’s Periphyseon
Mistyczna interpretacja wygnania i powrotu do raju w Periphyseon Eriugeny
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
Over the recent years we have welcomed a number of significant publications (in particular the contributions by Peter T. Struck and Mikołaj Domaradzki) highlighting the importance of allegory and allegorical interpretation in ancient literary culture. The allegorical approach to literary text identifies the literary work as a puzzle, the solving of which introduces the reader to a profounder kind of knowledge, a knowledge that is hidden from the eyes of the “uninitiated.” This kind of interpretation implies a special understanding of the function of language, which “by revealing— conceals”. Allegorical interpretation assumed paramount importance in Neoplatonism, the philo- sophy which attributed religious functions to the philosophical endeavor of man (such functions as assimilation to God and return to man’s (spiritual) fatherland). The most salient features of the Neo- platonic allegorism have been presented by Peter T. Stuck in his article Allegory and ascent in Neoplatonism complete with the account of the role attributed to allegory as a guide along the path leading to mystical union.In this article attention has been focused upon those elements of the Neoplatonic allegorical exegesis, which may be of use in exploring the specifics of Eriugena’s interpretation of the themes of the exile from and return to the paradise.
W ostatnich latach pojawiło się kilka ważnych publikacji podkreślających znaczenie szeroko pojętej interpretacji alegorycznej w literaturze starożytnej (prace Petera T. Strucka, Mikołaja Domaradzkiego). Interpretacja alegoryczna widzi w odczytywanym tekście zagadkę, która ma doprowadzić czytelnika do głębszej wiedzy szczególnego rodzaju, która zakryta jest przed oczyma „niewtajemniczonych”. Stąd w tego typu interpretacji ogromną rolę odgrywa język, który „odkrywając - zakrywa”. Szczególnego znaczenia interpretacja alegoryczna nabrała w nurcie neoplatońskim, w którym filozofii zostały przypisane funkcje religijne (upodobnienie do boga, powrót do ojczyzny). Najważniejsze cechy tej neoplatońskiej alegorezy przedstawił Peter T. Struck w artykule Allegory and ascent in Neoplatonism, pokazując, wjaki sposób interpretacja alegoryczna mogła się stać drogą prowadzącą do mistycznego zjednoczenia.W niniejszym artykule uwaga autorki została skupiona na tych elementach alegorycznej egze- gezy, które mogą być użyteczne w prezentacji specyfiki Eriugeny egzegezy motywu wygnania i powrotu do raju.
|
|
|
14.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
63 >
Issue: 2
Bernadetta Kwaśniak
Bernadetta Kwaśniak
Le désert dans la spiritualité de saint Pierre Damien
Motyw pustyni w myśli duchowej św. Piotra Damianiego
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
Le but de cet article est de presenter la signification du désert dans la pensée spirituelle de Pierre Damien. Dans une première partie on a présenté une courte biografie de Pierre Damien qui a permis de mieux comprendre ses choix dans la vie spirituelle. Dans la deuxième partie on a montré sa conception de la vie spirituelle qu’etait inspirée de la vie de son maïtre spirituel - saint Romuald. Pierre Damien a distingué deux voies dans la vie monastique : la vie communautaire et la vie solitaire, érémitique. D’après lui la vie communautaire est une sorte de préparatoire pour la vie solitaire. Dans une troisième partie on a présenté la valeur et l’importance de la vie érémitique et la différence entre la vie communautaire et la vie solitaire. Pierre Damien a souligné que le désert et la cellule est l’endroit idéal pour le moine qui veut atteindre la perfection dans la vie spirituelle. La vie au désert est la voie la plus sûre pour atteindre le salut car elle nous sépare du monde et elle donne des conditions plus favorables à la prière, à la contemplation et aux pratiques ascétiques en union avec Dieu. Le désert est l’endroit où on s’exerce dans les vertus par le jeûne, le silence, et la prière, mais aussi un endroit de combat avec nos vices et avec Satan. Le désert est un passage indispensable pour ceux qui veulent atteindre le sommet dans la vie mystique.
Celem artykułu jest przedstawienie motywu pustyni w myśli duchowej Piotra Damianiego. W pierwszej części zaprezentowany został krótki rys biograficzny Piotra Damianiego, pozwalający lepiej zrozumieć jego wybory w życiu duchowym. W drugiej części została pokazana koncepcja życia monastycznego wzorowanego na życiu jego mistrza duchowego - św. Romualda. Piotr Damiani rozróżniał dwie drogi w życiu zakonnym: życie wspólnotowe i życie pustelnicze, ere- mickie. Według niego życie wspólnotowe było swoistym przygotowaniem do życia pustelniczego. W trzeciej części artykułu została zaprezentowana wartość i znaczenie życia pustelniczego, a także różnica między życiem wspólnotowym a życiem pustelniczym. Piotr Damiani podkreśla, że pustynia i celajest idealnym miejscem dla mnicha, który chce osiągnąć doskonałość w życiu duchowym. Życie na pustyni jest pewniejszą drogą do zbawienia, ponieważ daje możliwość oderwania od świata i możliwość kontaktu z Bogiem poprzez modlitwę, kontemplację i praktyki ascetyczne. Pustynia jest miejscem ćwiczenia się w cnotach przez post, milczenie i modlitwę, jest także miejscem walki ze swymi wadami i z szatanem. Pustynia jest niezbędnym etapem dla tych, którzy chcą osiągnąć szczyty życia mistycznego.
|
|
|
15.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
63 >
Issue: 2
Henryk Anzulewicz
Henryk Anzulewicz
Scientia mystica sive theologia - Alberts des Grossen Begriff der Mystik
Scientia mystica sive theologia - Alberta Wielkiego pojęcie mistyki
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
Der Begriff der „Mystik“ wird vorrangig ais eine religiose Kategorie verwendet, deren Sinngehalt im gelaufigen Sprachgebrauch nicht nur unscharf, sondern auch unklar ist. Die Versu- che, den Begriff philosophiehistorisch und interdisziplinar vor dem Hintergrund der Human- und Naturwissenschaften enger zu fassen, potenzieren und polarisieren seine Vieldeutigkeit. Im Gegenteil dazu scheint es, dass die theologischen Reflexionen auf die besonderen Formen der Religiositat, welche unter dem Begriff der Mystik subsumiert werden, am ehesten ein adäquates Verständnis der Frage und der Strategien der Einheit des Menschen mit Gott zu vermitteln imstande sind. Zu den Voraussetzungen eines vertieften Verständnisses gehoren jedoch die Vertrautheit mit den philosophischen und religiösen Traditionen, welche die theoretische Basis und gleichsam das Werkzeug für die mystische Spekulation bereitstellen, sowie die Kenntnis der Modelle einer unio mystica. Die fur das Begriffsverständnis der Mystik maßgeblichen Voraussetzungen sind Gegenstand dieses Beitrags, der sich auf eine Skizze diesbezüglicher Ansichten des Albertus Magnus (f 1280) beschränkt. Dieser, als Begründer der deutschen Dominikanerschule angesehene Universalgelehrte, gilt als der Wegbereiter der rheinischen Mystik, zu deren Exponenten u. a. Dietrich von Freiberg, Meister Eckhart und Heinrich Seuse gerechnet werden. Eine getreue Wiedergabe der Ansichten des Albertus Magnus ist das Ziel dieser Prasentation, die zugleich eine Stimme in der Diskussion sein will, die u. a. von Alois M. Haas, Kurt Ruh, Werner Beierwaltes, Ruedi Imbach, Burkhard Mojsisch, Alain de Libera, Kurt Flasch und Loris Sturlese zum Begriff der dominikanischen Mystik teilweise kontrovers geführt wird.
Pojęcie mistyki jest kategorią przede wszystkim religijną, której znaczenie w rozumieniu potocznym jest niejasne, a próby jej uściślenia na gruncie historii filozofii i nauk szczegółowych potęgują jej wieloznaczność. Wydaje się, że teologiczna refleksja nad formami religijności, określanymi mianem mistyki, sugeruje najbardziej adekwatne sposoby rozumienia zagadnienia i strategii jednoczenia się człowieka z Bogiem. Jednym z warunków pogłębionej refleksji jest znajomość tradycji filozoficzno-religijnych, będących teoretyczną podstawą i niejako narzędziem spekulacji mistycznej oraz paradygmatów tzw. unii mistycznej. Tego rodzaju uwarunkowania pojęcia mistyki są przedmiotem niniejszego przyczynku, ograniczającego się do zarysu odnośnych poglądów Alberta Wielkiego (f 1280), uważanego za ojca tzw. niemieckiej szkoły dominikańskiej i prekursora głównych nurtów mistyki nadreńskiej, reprezentowanych m.in. przez Teodoryka z Freibergu, Mistrza Eckharta i Henryka Suzo. Wierne odczytanie głównych treści i intencji poglądów Alberta jest nadrzędnym celem tejże prezentacji, umożliwiającej uzasadnioną wypowiedź na poniekąd kontrowersyjnie dyskutowany temat przez takich znawców problemu, jak Alois M. Haas, Kurt Ruh, Werner Beierwaltes, Ruedi Imbach, Burkhard Mojsisch, Alain de Libera, Kurt Flasch i Loris Sturlese.
|
|
|
16.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
63 >
Issue: 2
Wiesław Szymona
Wiesław Szymona
Poznanie Boga w mistyce spekulatywnej Mistrza Eckharta
Cognition of God in the Speculative Mysticism of Meister Eckhart
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
Artykuł jest prezentacją najważniejszych rysów teologii apofatycznej Mistrza Eckharta, która jest mocno zakorzeniona w myśli Pseudo-Dionizego Areopagity. Autor ukazuje swoistą dialektykę poznawalności i niepoznawalności Boga, ilustrując to obficie przykładami z Eckhartowych Kazań. W tekście został poruszony także inny, niezwykle istotny problem, a mianowicie relacji zakorzenionej w neoplatonizmie henologicznej wizji rzeczywistości Eckharta do chrześcijańskiej nauki o Trójcy Świętej. Autor przytacza tu opinię Marie-Anne Vannier, że Eckhart jest „wirtuozem teologii trynitarnej”, ale dodaje, że zawsze pozostawia on tu miejsce dla przeżywania Tajemnicy.
The article is a presentation of the most important features of Meister Eckhart’s apophatic theology that is firmly rooted in the thought of Pseudo-Dionysius the Areopagite. The author presents a kind of dialectic cognizability and uncognizability of God, illustrating this abundant examples of Eckhart’s Sermons. In the text, another very important issue was also discussed, namely the relationship between Eckhart’s henological, rooted in Neo-Platonism, vision of reality and the Christian doctrine on the Trinity. The author has stated in the Marie-Anne Vannier’s opinion, that Eckhart is a “virtuoso of Trinitarian theology,” but adds that he always leaves a place to live the mystery.
|
|
|
17.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
63 >
Issue: 2
Anna Kazimierczak-Kucharska
Anna Kazimierczak-Kucharska
Tożsamość bez zróżnicowania w mistycznej myśli Mistrza Eckharta
Identity without Diversification according to the Mystical Concept of Meister Eckhart
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
Mistrz Eckhart, postać niejednokrotnie bardzo kontrowersyjna, cieszy się ogromnym zainteresowaniem zarówno wśród teologów, filozofów, a przede wszystkim mistyków. Głównym powodem tej uwagi jest jego koncepcja dotycząca zjednoczenia mistycznego, która opiera się głównie na zagadnieniu iskierki duszy oraz niższej części duszy, która staje się wręcz tożsama z Bogiem. Według Eckharta z jednej strony jesteśmy zrodzeni, natomiast z drugiej strony nie jesteśmy, ponieważ powinniśmy oczekiwać zrodzenia w niższej części duszy. „Narodzenie Boga w duszy” - tak Mistrz Eckhart określa zjednoczenie mistyczne, które należałoby, według niego, umieścić w swoistych kategoriach przebóstwienia. Źródłem zaś całej idei przebóstwienia jest nic innego, jak silne podobieństwo między Bogiem i człowiekiem, a dokładnie jego duszą. Nietrudno odnaleźć tu liczne podobieństwa, które z łatwością można dostrzec między myślą Eckharta i myślą neoplato- ników pogańskich - Plotyna czy Proklosa. Istnieje wiele przesłanek, że Mistrz Eckhart próbuje połączyć idealistyczną filozofię neoplatońską z czysto racjonalną filozofią Tomasza z Akwinu, jednak aspekty Akwinaty są w myśli Mistrza Eckharta niemal niezauważalne. Wydaje się, że liczne trudności związane z interpretacją jego poglądów wynikają z ewidentnego braku podstaw metafizyki w jego dziełach. Jest to nieco dziwne, biorąc pod uwagę fakt, że Mistrz Eckhart doskonale znał poglądy Tomasza z Akwinu, który w sposóbjednoznaczny wypracował koncepcję bytu.Proces zjednoczenia jest w myśli Eckharta przedstawiony w kontekście poznawania. Intelekt stanowi tę władzę w bycie ludzkim, dzięki któremu może on pozostawać w nieustannym związku z Bogiem, co pozwala mu na wznoszenie się. Droga do zjednoczenia z Bogiem zawsze zatem będzie drogą ku Najwyższemu Intelektowi poprzez doskonalenie intelektu w sobie samym. Jest to jednak proces, który wymaga swoistego wyjścia z siebie samego. Wyjście to polega na swego rodzaju dążeniu do jak największej prostoty, co polega na odrzuceniu wszelkiej różnorodności oraz inności. Pojawia się zatem ubóstwo rozumiane w sposób zupełnie paradoksalny, ponieważ w konsekwencji zjednoczenia z Bogiemjawi się onojako największe bogactwo.Warto jednocześnie pamiętać, że ów mistyczny kontakt z Bogiem nie jest czymś zupełnie zewnętrznym dla człowieka. Otóż zjednoczenie mistyczne nie polega na wznoszeniu się duszy do Boga, lecz na ujawnieniu Boga w niższej części duszy, wyższa bowiem część duszy, czyli iskierka duszy,jużjest tożsama z Bogiem. Narodziny Boga to uczestnictwo niższej części duszy w szczęściu iskierki duszy. Eckhart wyraźnie wskazuje, że są to narodziny Syna w duszy, które jednak nie oddala duszy od Ojca. Jest to nadal ten sam rodzaj jedności. Zostaje wręcz zniesiona wszelka jedno- stkowość człowieka, zaciera się jego tożsamość. Ta ontologiczna jedność z samym Bogiem jest jednocześnie jednością z dobrem w najwyższym wymiarze, dlatego też zacierają się wszelkie dylematy moralne, które rozstrzygają się dzięki zupełnej jedności, w której tożsamość bytu ludzkiego z Bogiem nie ma żadnego zróżnicowania.
Meister Eckhart, a figure often very controversial, enjoys the interests of theologians, philo- sophers and mainly mystics. The main reason for this interest is his concept of a mystical union based mainly on the issue of the spark of the soul and the lower part of the soul which becomes almost the same as God. According to Eckhart, on the one hand, we are born and on the other, we are not, as we are supposed to expect to be bom in the lower part of the soul. “The birth of God in the soul” — this is how Meister Eckhart describes the mystical union which, according to him, should be placed in the category of theosis (divinisation). The source of the theosis is nothing else but a strong resemblance between God and the human — specifically his soul. It is not hard to find numerous similarities between the concept of Eckhart and pagan Neoplatonist concepts of Plotinus or Proclus. There are many premises which state that Meister Eckhart is trying to combine the idealist Neoplatonist philosophy and the entirely rational philosophy of Thomas Aquinas, however, the aspects of Aquino are almost unnoticeable in the Meister Eckhart’s ideas. It seems that numerous difficulties connected to the interpretation of his views are a result of an evident lack of metaphysics in his work. It is a little bit odd taking into account that the Meister Eckhart knew vews of Thomas Aquinas who developed the unambiguous concept of “being”.The process of unification is shown by Eckhart in the context of knowing. It is the intellect that is the power of the human being that enables him to remain in a ceaseless union with God and by that — to rise. That is why the road to the union with God will always be the road to the Supreme Intellect achieved by perfecting one’s own intellect. However, it is a process that de- mands to transcendent beyond oneself. This transcendence is to aim for simplicity, that is to reject all variety and otherness. In this way a poverty is reached, which is understood in a com- pletely paradoxical way, because as a result of the union with God it seems to be the greatest wealth.Nevertheless, it is worth remembering that the mystical contact with God is not only external for the human. This mystical union is not based on the rising of the soul to God, but on the appearance of God in the lower part of the soul, as the higher part of the soul, that is the spark of the soul, is the same as God. The birth of God is the participation of the lower part of the soul in the joy of the spark of the soul. Eckhart explicitly indicates that means the birth of the Son in the soul, but not distancing his soul from the Father. It is still the same kind of union. The indi- viduality of a human is abolished, his identity is blurred. This ontological union with God himself is at the same time a union with goodness itself, that is why all moral dilemmas fade away as they are solved thanks to a complete union in which there is no diversification between the identity of a human being and God.
|
|
|
18.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
63 >
Issue: 2
Tomasz Stępień
Tomasz Stępień
The Understanding of Symbols and Their Role in the Ascent of the Soul to God in Pseudo-Dionysius the Areopagite and Nicholas of Cusa
Rozumienie symboli i ich roli w drodze duszy ku Bogu u Pseudo-Dionizego Areopagity i Mikołaja z Kuzy
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
This article considers the issue of changes in the understanding of symbols as an integral part of spiritual life in Neoplatonic philosophy. It seems that ancient Neoplatonic philosophers were the first who clearly realized the importance of symbols to spiritual life. However, it happened due to the influence of the mystical Chaldean and Egyptian thought transferred to philosophical investigation by the Chaldean oracles and Corpus hermeticum. The late Neoplatonic thought of Iamblichus and Eastern Neoplatonic schools used symbols and rituals as integral parts of philosophical investigation, understood as having a mystical goal. Especially mathematical symbols played a significant role, because they were used in the most advanced theurgical rituals. This analysis of the pagan Neoplatonic philosophy permits us to show properly the thought of Pseudo- Dionysius the Areopagite, who creatively transformed the teaching of his pagan predecessors, by incorporating ancient Neoplatonic tradition into Christian theology. Pseudo-Dionysius excludes liturgical symbols from the order of the cosmos and transfers them to the plane of Salvation grounded in Biblical Revelation. Only true symbols are used in the liturgy of the Church, and thus mathematical symbols are no longer needed in the ascent of the soul to unity with God. The third part analyzes the meaning of symbolism in the thought of Nicolas of Cusa. Thanks to the rediscovery of ancient pagan Neoplatonism and Pythagorean thought, Cusanus also brings new life to the mystical meaning of mathematics. Mathematical symbols once again become an im- portant part of the mystical ascent of the soul, but this time without their ritual context.
Niniejszy artykuł podejmuje problem zmian w postrzeganiu symbolujako istotnego czynnika życia duchowego w łonie filozofii neoplatońskiej. Wydaje się, że to starożytni neoplatonicy pogańscy pierwsi zdali sobie sprawę z tego, jak wielką rolę posiada symbol we wznoszeniu się duszy ku Bogu. Włączyli oni do rozumienia filozofii jako drogi do zjednoczenia z Jednym zaczerpniętą z Wyroczni Chaldejskich i Pism hermetycznych naukę o obrzędach teurgicznych, podczas których używano świętych symboli. Pierwsza część tego artykułu podejmuje próbę ukazania spotkania filozofii z tak pojętym rozumieniem symbolu. Szczególnie ważne dla rozumienia późniejszego pojmowania symboli przez Mikołaja z Kuzy miały używane w najwyższej części rytów teurgicznych symbole matematyczne. Druga część artykułu ukazuje w jaki sposób Pseudo-Dio- nizy Areopagita przekształca naukę swoich pogańskich poprzedników. Najbardziej istotnym elementem nauki Dionizego jest swego rodzaju wyłączenie symboli z porządku kosmicznego i umieszczenie ich w porządku zbawczym, który gruntuje się na Objawieniu. Prawdziwe symbole dla Pseudo-Dionizego to znaki sakramentalne obecne w liturgii Kościoła. Taka transformacja rozumienia symbolu sprawiła, że symbole matematyczne utraciły swoje wcześniejsze znaczenie. Powyższe analizy umożliwiły ukazanie w ostatniej części niniejszego artykułu kolejnej transformacji rozumienia symbolu, która miała miejsce w filozofii Mikołaja z Kuzy. Piętnastowieczne odrodzenie neoplatonizmu i pitagoreizmu spowodowało powrót do mistycznego traktowania symboli matematycznych, ale jednocześnie zostały one odarte ze rytualnego kontekstu obecnego w starożytnych tekstach.
|
|
|
19.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
63 >
Issue: 2
Hervé Pasqua
Hervé Pasqua
Unitrinité et triunité selon l'hénologie cusain
Jednotroistość i trójjedność według Kuzańczykowej henologii
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
L’article examine la ąuestion de concept cousain de relations trinitaires exprimées par catégories d’unitrinité et triunité. Le fond des analyses est la tradition pythagoricienne et néo-platonicienne à laąuelle Nicolas de Cues se rattache, selon l’Auteur, comme l’un des représentants de la vision hénologiąue de la réalité. La specificite de l’approche presente de la philosophie de Nicolas de Cues est de l’envisager à la lumière du rapport entre l’Un et l’Être, fortement marąué par de nombreuses références à la philosophie de Martin Heidegger.
Artykuł podejmuje kwestię Kuzańczykowej koncepcji relacji trynitarnych wyrażonych kategoriami Jednotroistości i Trójjedności. Tłem przeprowadzonych analiz jest tradycja pitagorejsko- -neoplatońska, w którą autor wpisuje Mikołaja z Kuzy jako jednego z reprezentantów heno- logicznej wizji rzeczywistości. Specyfikę prezentowanego podejścia w odniesieniu do filozofii Mikołaja z Kuzy determinuje ujmowanie jej w perspektywie Bytu, a w zasadzie Bycia, perspektywie mocno naznaczonej licznymi nawiązaniami do filozofii Martina Heideggera.
|
|
|
20.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
63 >
Issue: 2
María-Jesús Soto-Bruna
María-Jesús Soto-Bruna
« Imago repraesentationis creata»:
Liberté et union avec l'Absolu : mystique spéculative et réflexion sur l’acces à Dieu chez Nicolas de Cues
„Imago repraesentationis creata”.
abstract |
view |
rights & permissions
| cited by
Autorka artykułu podejmuje temat mistyki spekulacyjnej dotyczącej tego, czy istoty ludzkie mogą osiągnąć pełną jedność z zasadą bytu w kontekście koncepcji imago repraesentationis Mikołaja z Kuzy. U Mikołaja z Kuzy to pytanie pojawia się w kontekście zachowania wolności człowieka,jako imago imitationis creata, dzięki unii personalnej z Absolutem.Dans cet article l’auteur traite un thème de la spéculation mystique qui concerne la question de savoir si l’etre humain peut atteindre une union complete avec l’origine ou principe de l’être dans le contexte de la notion repraesentationis imago de Nicolas de Cues. Chez Nicolas de Cues cette question se pose en termes de déroulement de la liberté de l’être humain, comme imago imitationis creata, à travers cette union personnelle avec l’Absolu.In this article the author deals with a theme of mystical speculation that regards the question of whether the human being can reach a complete union with the origin or principle of being within the context of Nicholas of Cusa’s notion of imago repraesentationis. In Nicholas of Cusa, this question is posed in terms of the unfolding of the human being’s freedom, as imago imitationis creata, through that personal union with the Absolute.
Autorka artykułu podejmuje temat mistyki spekulacyjnej dotyczącej tego, czy istoty ludzkie mogą osiągnąć pełną jedność z zasadą bytu w kontekście koncepcji imago repraesentationis Mikołaja z Kuzy. U Mikołaja z Kuzy to pytanie pojawia się w kontekście zachowania wolności człowieka,jako imago imitationis creata, dzięki unii personalnej z Absolutem.
|
|
|