Narrow search


By category:

By publication type:

By language:

By journals:

By document type:


Displaying: 1-20 of 110 documents

0.17 sec

1. Proceedings of the XXIII World Congress of Philosophy: Volume > 1
Εύη Προύσαλη Η μεταγραφή εννοιών της υπαρξιστικής φιλοσοφίας στη σκηνική σημείωση
abstract | view |  rights & permissions
Ο διεθνούς φήμης Ιταλός σκηνοθέτης Ρομέο Καστελούτσι και η ομάδα του με την επωνυμία Societas Raffaello Sanzio δημιουργούν τα τε­λευταία χρόνια θεατρικές παραστάσεις μεστές φιλοσοφικού στοχασμού, με επίκεντρο τα υπαρξιακά ζητήματα και τη σχέση του ανθρώπου με το θείο. Το καλοκαίρι του 2011 παρουσίασαν στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και στην Αθήνα την παράσταση Περί της έννοιας του προσώπου του Υιού του Θεού (On the concept of the face, regarding the Son of God). Μια παράσταση με έντονη επιρροή από την υπαρξιστική φιλοσοφία του Ζαν-Πωλ Σαρτρ όπως αυτή απο­τυπώνεται στο φιλοσοφικό του δοκίμιο το Είναι και το Μηδέν. Η παράσταση επικεντρώνεται στο ανθρώπινο ον ενώπιον του Υιού του Θεού. Με γνώμονα τις απόψεις του Theodor Adorno ότι η «αισθητική μορφή είναι κατασταλαγμέ­νο περιεχόμενο» και ότι μόνο τα «έργα τέχνης που γίνονται αισθητά ως τρόπος συμπεριφοράς έχουν λόγο ύπαρξης» θα προσεγγίσουμε αυτήν την παράστα­ση, η οποία φαίνεται ότι ανταποκρίνεται και στα δύο παραπάνω προτάγματα. Πρόκειται για ένα ρηξικέλευθο παραστασιακό γεγονός το οποίο δεν περιλαμ­βάνει γραπτό ή προφορικό λόγο αλλά βασίζεται αποκλειστικά σε «σκηνικές εικόνες», οι οποίες εμφανίζουν πολύ συγκεκριμένες και «εικονοκλαστικές» συμπεριφορές. Τα σκηνικά σημεία της παράστασης παραπέμπουν ευθέως στις έννοιες -βλέμμα, εμείς-αντικείμενο, εμείς-υποκείμενο, ελευθερία εν καταστάσει, είναι-πράττειν- της υπαρξιστικής φιλοσοφίας του Ζαν-Πωλ Σαρτρ. Η παρού­σα εισήγηση αποπειράται να αναδείξει την αισθητική φόρμα με την οποία οι έννοιες αυτές μεταγράφονται σε σκηνική σημείωση στην προαναφερθείσα παράσταση.
2. Proceedings of the XXIII World Congress of Philosophy: Volume > 1
Κοσμάς Σκαβάντζος Τί είναι η ζωγραφική: Αναζητώντας έναν ορισμό και ένα νόημα της εικόνας στην εποχή της ψηφιακής τέχνης και της αφαίρεσης
abstract | view |  rights & permissions
Στην παρούσα ανακοίνωση αναζητούμε έναν ορισμό για τη ζω­γραφική. Τί είναι ζωγραφική; Μήπως είναι η τέχνη, η επιστήμη, η τεχνολογία, η οπτική σκέψη, η αλχημεία ή ένα θείο δώρο; Το θέμα του ορισμού της τίθεται εκ νέου μετά τον συγκλονιστικό 20ο αι. όπου η ζωγραφική επαναπροσδιορίζεται από το κίνημα της αφηρημένης τέχνης και πολλούς και διάφορους πειραματι­σμούς. Στην ανακοίνωση αυτή επιχειρείται μια κριτική ανασκόπηση ενός ορι­σμού που δίδεται από τον Dominic McIver Lopez. Θεωρούμε ότι αυτός ο ορι­σμός είναι ανεπαρκής παρά τις θετικές πτυχές του, επειδή: α) δεν προσδιορίζει ποιά είναι η συμβολική γλώσσα με τα σημάδια που άφησε ο καλλιτέχνης στον οποίο ανήκουν και β) αγνοεί την πρόθεση του καλλιτέχνη, δηλαδή το στοιχείο που παράγει ένα έργο τέχνης. Στη συνέχεια συνθέτουμε έναν ορισμό βάσει των στοιχείων που λείπουν. Λαμβάνοντας παραδείγματα από τη ζωγραφική δράσης και τον αφηρημένο εξπρεσιονισμού, θα προσδιορίσουμε κυρίως τί λείπει από τη ζωγραφική του 20ου αι. Τέλος εκφράζουμε την ανησυχία μας για το μέλλον της ζωγραφικής. Ποιά είναι η τρέχουσα έννοια της τέχνης της «ποίησης» (το ποιείν) χειροποίητων εικόνων σε μια οπτικώς κορεσμένη εποχή, όπου οι εικόνες παράγονται μηχανικά και αναπαράγονται σε εκατομμύρια/σε μεγάλη πληθώρα; Υπάρχει κάτι που μας προσφέρει η ζωγραφική, το οποίο άλλες εικαστικές τέ­χνες δεν είναι σε θέση να δώσουν; Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η ζωγρα­φική είναι μια τέχνη που αφορά τον άνθρωπο (ανθρωπιστική και φιλελευθέρη), η οποία διαμορφώνει σε μια συγκεκριμένη συμβολική γλώσσα τους μεγάλους μύθους - δηλαδή τις μεταφυσικές συντεταγμένες - που δίδουν ενέργεια, δύναμη και νόημα στη ζωή μας. Επίσης η ζωγραφική ως οπτική έκφραση της σκέψης γίνεται τρόπος ζωής, πράγμα το οποίο είναι το ίδιο με τη φιλοσοφία!
3. Proceedings of the XXIII World Congress of Philosophy: Volume > 10
Δημήτριος Πασσάς Το κίνημα της αντιψυχιατρικής
abstract | view |  rights & permissions
Το κίνημα της αντιψυχιατρικής αναφέρεται σε μια ομάδα δια-νοουμένων, οι οποίοι μέσα από το έργο τους αμφισβήτησαν την αυθεντία της ψυχιατρικής επιστήμης, έθεσαν τα ερωτήματα που αφορούσαν την εγκυρότη-τα της διάγνωσης και των κριτηρίων της, το βιολογικό υπόστρωμα μιας ψυ-χικής νόσου, το κατά πόσον μια θεραπεία αποβαίνει προς όφελος του ασθενή και εζήτησαν την αποασυλοποίηση όσων βρίσκονταν έγκλειστοι στα ψυχια-τρικά νοσοκομεία. Το κίνημα έγινε ευρύτερα γνωστό στον κόσμο κατά την δεκαετία του 1970 κατά την οποία απέκτησε αρκετούς υποστηρικτές. Ο όρος «αντιψυχιατρική» εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο βιβλίο του D. Cooper (Psychiatry and antipsychiatry, 1967). Κυριότεροι εκπρόσωποι του αντιψυχι-ατρικού κινήματος θεωρούνται ο Michel Foucault, o R. D. Laing, o D. Cooper και o Thomas Szasz. Μέσα από τα έργα τους προσπάθησαν να κλονίσουν την πεποίθηση που καλλιεργείται από την ψυχιατρική, η οποία υποστηρίζει ότι πίσω από κάθε ψυχικό νόσημα κρύβεται κάποια γενετική ανωμαλία και μάλιστα έφθασαν στο σημείο να αρνηθούν τον όρο «ψυχική ασθένεια», ως μια αφηρημένη θεωρητική κατασκευή, που σκοπό της είχε την ετικετοποίη-ση (labeling) και την εξάλειψη μιας σειράς διαφορετικών και αποκλινουσών συμπεριφορών, χωρίς την συναίνεση των ασθενών (υποκειμένων). Με άλλα λόγια κατήγγειλαν την ψυχιατρική ως μια ψευδοεπιστήμη, η οποία με την «αγαστή» συνέργεια του κράτους λειτουργούσε σαν ένας καταπιεστικός μη-χανισμός, ο οποίος είχε σκοπό να ενισχύσει συγκεκριμένες νόρμες και στερε-ότυπα σχετικά με το τί είναι φυσιολογικό και τί δεν είναι, τα οποία με τη σειρά τους λειτουργούν ως αναχώματα ή ως στηρίγματα του καπιταλιστικού συστή-ματος. Στόχος της εργασίας είναι να παρουσιαστούν οι θέσεις των κυριότερων εκπροσώπων του κινήματος, να εκτιμηθεί ο ρόλος και η σημασία αυτών των θέσεων, καθώς και να αποτιμηθεί η επιρροή που άσκησε το εν λόγω κίνημα στον τομέα της ψυχικής υγείας μέχρι σήμερα.
4. Proceedings of the XXIII World Congress of Philosophy: Volume > 10
Γιούλη Ι. Παπαϊωάννου Δεοντοκρατία ή συνεπειοκρατία: Μια διαχρονική διαμάχη υπό το φως της σύγχρονης επιστήμης
abstract | view |  rights & permissions
Μία από τις μεγαλύτερες έριδες στην ιστορία της φιλοσοφίας είναι η διαμάχη μεταξύ οπαδών της δεοντοκρατίας –της θεωρίας σύμφωνα με την οποία η ηθική αξιολόγηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς πρέπει να γίνεται με κριτήριο την πρόθεση– και οπαδών του ωφελιμισμού –της θεωρίας σύμφωνα με την οποία κριτήριο της ηθικής αξιολόγησης πρέπει να είναι οι συνέπειες των πράξεών μας. Το πρόβλημα γίνεται περισσότερο επίκαιρο λόγω των σύγχρονων επιστημονικών εξελίξεων καθόσον φαίνεται να δικαιώνουν μάλλον τους οπαδούς του ωφελιμισμού παρά τους υποστη-ρικτές της δεοντοκρατίας. Ειδικότερα, πορίσματα σύγχρονων επιστημονικών ερευνών1 δείχνουν ότι η ηθική αξιολόγηση βάσει αποτελεσμάτων συνιστά ορ-θότερο τρόπο ηθικής προσέγγισης καθόσον, όταν σκεφτόμαστε ωφελιμιστι-κά, φαίνεται ότι δραστηριοποιούνται οι περισσότερο «έλλογες» περιοχές του εγκεφάλου μας. Αντιθέτως, όταν λαμβάνουμε αποφάσεις και διαμορφώνουμε τη συμπεριφορά μας βάσει άλλων κριτηρίων, όπως η πρόθεση ή το καθήκον, δραστηριοποιούνται οι περισσότερο «άλογες» περιοχές του εγκεφάλου μας. Εάν λοιπόν η ηθική και η ηθικότητα συνδέονται και πρέπει να συνδέονται με τη λογικότητα και εφόσον προκύπτει –όπως αποφαίνονται ορισμένοι επιστή-μονες– ότι από τη φύση μας λειτουργούμε ορθότερα και λογικότερα, όταν συμπεριφερόμαστε αναλογιζόμενοι τα αποτελέσματα ή τις συνέπειες των πράξεων μας, τότε η επιστήμη φαίνεται να αναγνωρίζει ένα πλεονέκτημα στον ωφελιμισμό ή τη συνεπειοκρατία2 έναντι της δεοντοκρατίας. Εντούτοις μια προσεκτικότερη μελέτη των φιλοσοφικών εννοιών της πρόθεσης και του αποτελέσματος, του καθήκοντος και των συνεπειών, καταδεικνύει ότι ο από-λυτος διαχωρισμός τους, όχι μόνο δεν συνιστά την ορθότερη και λογικότερη προσέγγιση της ηθικότητας, αλλά δεν προσιδιάζει ούτε καν σε αυτό που θεω­ρείται «έλλογη φύση».
5. Proceedings of the XXIII World Congress of Philosophy: Volume > 10
Ελένη Σοφατζή Ο υπαρξισμός του Ζαν Πωλ Σαρτρ στην ταινία του Φρανσουά Τρυφώ Fahrenheit 451
abstract | view |  rights & permissions
Σε αυτή την ανακοίνωση θα παρουσιαστούν τα βασικότερα σημεία της υπαρξιστικής θεωρίας του γάλλου φιλοσόφου και στοχαστή Ζαν Πωλ Σάρτρ, όπως αυτά αποτυπώνονται στην ταινία του Φρανσουά Τρυφώ Fahrenheit 451 (1966). Πιο συγκεκριμένα μέσα από την ιστορία του Μοντάγκ, ενός πυροσβέστη, και της Κλαρίς, μιας δασκάλας, οι οποίοι ζουν σε ένα απολυταρχικό καθεστώς, θα αναλυθούν ζητήματα όπως αυτό της «σκευοκρατίας», της εγκατάλειψης του ανθρώπου από το Θεό, της ελευθερίας του ανθρώπου, καθώς και της προσωπικής και συλλογικής του ευθύνης.
6. Proceedings of the XXIII World Congress of Philosophy: Volume > 11
Περσεφόνη Κ. Γεωργίου Tα δικαιώματα των ζώων και ο Τοm Regan
abstract | view |  rights & permissions
Η περιβαλλοντική ηθική μελετά την ηθική σχέση των κοινωνικών ομάδων σε σχέση με το περιβάλλον στο οποίο διαβιούν. Μελετά δηλαδή την ηθική θέση των ανθρώπων, προς το περιβάλλον και προς όλα τα όντα και τα στοιχεία τα οποία το αποτελούν. Μέσα στο πλαίσιο αυτό γίνεται ιδιαίτερη συζήτηση για το παλαιό φιλοσοφικό πρόβλημα, ποια είναι η σχέση ανθρώπων και ζώων και αν είναι σωστό να αποδίδουμε στα τελευταία δικαιώματα. Ο Tom Regan, υπέρμαχος των δικαιωμάτων των ζώων, θεωρεί πως η εφαρμογή των ηθικών δικαιωμάτων δεν περιορίζεται μόνο στα έλλογα όντα, αφού ο άνθρωπος θεωρεί φορείς δικαιωμάτων τα βρέφη ή τους νοητικά ανάπηρους. Το κοινό γνώρισμα όλων των όντων που έχουν δικαιώματα, συνεπώς και των ζώων, αποτελεί το γεγονός πως είναι φορείς ζωής που έχει αξία για το κάθε όν και ως υποκείμενα ζωής φέρουν το κεφαλαιώδες δικαίωμα να μην αντιμετωπίζονται ποτέ από τους άλλους μόνο ως μέσον για την επίτευξη οποιωνδήποτε στόχων.
7. Proceedings of the XXIII World Congress of Philosophy: Volume > 11
Δημήτριος Αντωνιάδης Από την περιβαλλοντική ηθική στην περιβαλλοντική εκπαίδευση: Ένα εννοιολογικό πλαίσιο
abstract | view |  rights & permissions
Η παρούσα ανακοίνωση αναφέρεται στο πλαίσιο ιδεών που κληρονόμησε η περιβαλλοντική εκπαίδευση από την περιβαλλοντική ηθική. Οι ιδέες αυτές προσδιορίζουν τον τρόπο σκέψης και δράσης του ανθρώπου. Η αλλαγή στον τρόπο σκέψης συνίσταται στην ανάγκη για αναθεώρηση του νοήματος της ανάπτυξης και της ευδαιμονίας όπως την εννοεί ο παραδοσιακός βιομηχανικός πολιτισμός. Δηλαδή αυτό που οφείλει να επιδιώκει ο σύγχρονος άνθρωπος είναι η συνολική ευδαιμονία (ψυχολογική, κοινωνική κ.ά.) και όχι η στενή ατομική οικονομική ευμάρεια. Επίσης ζητούμενο είναι η καλλιέργεια της ολιστικής σκέψης αντί της προσκόλλησης στη λογική, ώστε να αναπτυχθούν η σφαιρικότητα και η πληρότητα στη σκέψη. Μέσω της διεπιστημονικότητας, του συνδυασμού των γνώσεων, θα προσεγγίσουμε καλύτερα και σοφότερα το φυσικό περιβάλλον. Η αλλαγή στον τρόπο δράσης προβάλλει την αποφυγή της βίας σε συνδυασμό με την συνεργατική δράση μέσα στα όρια της τοπικής κοινότητας ως αντίδοτο στην κρατική πρωτοκαθεδρία και την παθητικότητα του πολίτη. Τέλος παρατίθενται τα συμπεράσματα, τα οποία αφορούν στο συνολικό μετασχηματισμό της προσωπικότητας στον οποίο συμβάλλουν τα διδάγματα της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.
8. Proceedings of the XXIII World Congress of Philosophy: Volume > 11
Μαρία Χωριανοπούλου Η κλιματική αλλαγή, η διαγενεακή δικαιοσύνη και οι μελλοντικές γενεές ως υποκείμενα δικαιωμάτων
abstract | view |  rights & permissions
Η κλιματική αλλαγή, πέραν των ευρύτατων πρακτικών της συνεπειών, αποτελεί μείζον ηθικό ζήτημα το οποίο αφορά τόσο στη λεγόμενη διαγενεακή κοινωνική δικαιοσύνη όσο και στα ανθρώπινα δικαιώματα, αφού οι όποιες αλλαγές αναμένονται να επηρεάσουν τις μελλοντικές γενιές σε μεγαλύτερο βαθμό από ό, τι επηρεάζουν τις παρούσες. Στόχος του ανά χείρας δοκιμίου είναι η διερεύνηση του κύρους της επίκλησης δικαιωμάτων χάριν των μελλοντικών γενεών, και η εξέταση του βαθμού στον οποίο υφίστανται αντίστοιχα καθήκοντα ή ευθύνες των υπαρχουσών γενεών προς αυτές. Συγκεκριμένα θα υποστηρίξω ότι σε ό, τι τουλάχιστον αφορά στην κλιματική αλλαγή, επίκληση των σχετικών δικαιωμάτων φαίνεται ανυπόστατη και σε κάθε περίπτωση είναι ατελέσφορη.
9. Proceedings of the XXIII World Congress of Philosophy: Volume > 11
Αναστασία Μπομπολάκη Δικαιώματα των ζώων και παράπλευροι διαχειριστικοί μηχανισμοί
abstract | view |  rights & permissions
Η σύγχρονη γενετική και οι νευροεπιστήμες τείνουν να υποκαταστήσουν τον ανθρωποκεντρικό κόσμο, με έναν κόσμο μεγαλύτερης βιολογικής πολυπλοκότητας, θέτοντας σε αμφισβήτηση το ανθρώπινο δικαίωμα να νομοθετεί μονομερώς και με σχετικιστική ηθική για τα ζώα και τη φύση. Η δυνατότητα των παράπλευρων διαχειριστικών μηχανισμών πολιτικής να εξομαλύνουν αυτού του είδους τις νομοθεσίες εκπίπτει σταδιακά, καθώς η πολιτική φιλοσοφία παύει να είναι προϋποτιθέμενο υπόβαθρο των οικονομικών συστημάτων. Ως αποτέλεσμα, η αντιμετώπιση του ζώου γίνεται με τρόπο αντιφατικό σε σχέση με την αδήριτη σημερινή ανάγκη να ορίσουμε ξανά τί είναι ένας άνθρωπος.
10. Proceedings of the XXIII World Congress of Philosophy: Volume > 2 > Issue: 1
Ευαγγελία Μαραγγιανού Η έννοια της μεταβολής ως υπέρβασης του θανάτου στην αρχαία ελληνική μυθολογία και στην προσωκρατική φιλοσοφία
abstract | view |  rights & permissions
O θάνατος αποτελούσε πάντοτε για τον άνθρωπο ένα φαινόμενο απειλητικό, που προσπαθούσε συνήθως να το αντιμετωπίσει, καταφεύγοντας είτε στη θρησκεία και τον μύθο είτε στη φιλοσοφία. Οι Έλληνες, λαός αισιόδοξος, δεν θέλησαν, εκτός ολίγων περιπτώσεων, να θεωρήσουν τον θάνατο ως το οριστικό τέλος της ζωής. Έβλεπαν το νεκρό σώμα να αφανίζεται, αλλά πίστευαν ότι η ζωή μπορεί να συνεχιστεί έξω και πέρα από αυτό. Κατ’ αρχάς πρέπει να επισημάνουμε ότι τρεις είναι οι βασικές απαντήσεις που έδωσαν οι Έλληνες μυθολόγοι και οι Προσωκρατικοί στο ακόλουθο ερώτημα: «με ποιόν τρόπο είναι δυνατόν η ζωή να εξακολουθεί να υπάρχει μετά τον θάνατο του σώματος;» Η ζωή μπορεί να συνεχιστεί κατ’ αυτούς και μετά το θάνατο, αν δεχθούμε ότι ισχύουν τα φαινόμενα της μεταμόρφωσης, της μετεμψύχωσης και του μετασχηματισμού. A)Η μεταμόρφωση: O άνθρωπος κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις (π.χ., ανείναι ωραίος και ευνοούμενος των θεών) μπορεί να μεταμορφωθεί πεθαίνονταςσε φυτό, πουλί ή αστερισμό, διατηρώντας ένα αμυδρό ίχνος της αρχικής τουπροσωπικότητας, όπως συνέβη με τον Υάκινθο, τον Κυπάρισσο, τη Μυρσίνη,τον Νάρκισσο, την Αλκυόνη, τον Κύκνο, τους Διoσκούρους κ.λπ.B)Η μετεμψύχωση ή μετενσάρκωση: Ο θάνατος αποσυνθέτει το σώμα, αλλ’αυτό δεν σημαίνει και τον αφανισμό του ανθρώπου, γιατί αυτός δεν είναι μόνουλικό ον, εφ’ όσον αποτελείται επίσης από την αθάνατη ψυχή του, η οποίασυνεχίζει να ζει μετά τον θάνατο του σώματος, διατηρώντας την ταυτότητάτης. Αν είναι καθαρή, εισέρχεται στο θεϊκό βασίλειο και απολαμβάνει τηντέλεια μακαριότητα. Αν όμως δεν έχει καθαρθεί πλήρως, μετενσαρκώνεται,ακολουθώντας ένα κύκλο διαδοχικών γεννήσεων και θανάτων μέσα από νέεςμορφές ζωής, μέχρις ότου αποβάλει κάθε ρύπο (πάθη, κακίες κ.λπ.). Αυτόπου αποκαλούμε γέννηση είναι στην πραγματικότητα η αρχή μιας ύπαρξηςδιαφορετικής από την προηγούμενη, ενώ θάνατος είναι το τέλος μιας μορφήςπου θα τη διαδεχθεί μία άλλη (Οβιδίου, Μεταμορφώσεις, XV, 245-261). Τιςαντιλήψεις αυτές υιοθετούν κυρίως οι Ορφικοί (DK B 17, B 20), οι Πυθαγό­ρειοι (Φιλολάου, DK B 14) και ο Εμπεδοκλής (DK B 117).Γ) Ο μετασχηματισμός των στοιχείων που αποτελούν το ανθρώπινο σώμα ή ταποικίλα όντα του φυσικού κόσμου: Η θεωρία αυτή βασίζεται στην πεποίθηση ότι η ύλη από την οποία αποτελείται τόσο ο άνθρωπος όσο και όλα τα άλλα πλάσματα δεν γεννιέται ούτε χάνεται, αλλά μετασχηματίζεται, εφ’ όσον όλα τα πράγματα προέρχονται από την ένωση και το διαχωρισμό προϋπαρχόντων άφθαρτων και αμετάβλητων υλικών (δηλαδή από τα τέσσερα βασικά στοιχεία κατά τον Εμπεδοκλή (DK B 6, b 8, b 17, b 21) ή από απειροελάχιστα υλικά σωματίδια κατά τον Λεύκιππο και τον Δημόκριτο (DK Α 7, Α 10, Α 14, Α 15, Α 67). Αυτά άλλοτε ενώνονται μεταξύ τους και άλλοτε διαχωρίζονται, υπό την επίδραση κινητηρίων δυνάμεων, με αποτέλεσμα να σχηματίζονται νέα σώμα­τα, ενώ τα παλαιά αποσυντίθενται. Στη διαδικασία αυτή υπάγονται, κατά τον Δημόκριτο, και οι ανθρώπινες ψυχές, οι οποίες αποτελούνται από λεπτά, σφαι­ρικά, λεία και κινητικά άτομα που εισέρχονται στο σώμα με την αναπνοή, δια­χέονται σε όλα τα σημεία του, δίδουν τη ζωή και εκτελούν διάφορες λειτουργί­ες, όπως είναι η κίνηση, η αίσθηση και η νόηση, για να το εγκαταλείψουν την ώρα του θανάτου και να διαχυθούν στο σύμπαν, μέχρις ότου σχηματίσουν νέ­ους συνδυασμούς με τη μεταξύ τους συναρμογή (Δημοκρίτου, DK Β 1). Η με­ταμόρφωση, η μετεμψύχωση και ο μετασχηματισμός εμπεριέχονται στην ευρύ­τερη έννοια της μεταβολής, τη σημασία της οποίας επεσήμανε, μεταξύ άλλων, ένας από τους σημαντικότερους Προσωκρατικούς, ο Ηράκλειτος. Ο Εφέσιος φιλόσοφος πίστευε συγκεκριμένα ότι ο κόσμος και όλα όσα εμπεριέχονται σ’ αυτόν μεταβάλλονται αδιάκοπα, ομοιάζοντας μ’ ένα ποταμό, τα νερά του οποίου ευρίσκονται σε κατάσταση διαρκούς ροής (DK Β2, Β49a). Οι συνε­χείς αυτές μεταβολές αποτελούν στην πραγματικότητα μετασχηματισμούς του ἀειζώου πυρός, του βασικότερου στοιχείου όλων των όντων που ταυτίζεται με τον κόσμο, ο οποίος υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει πάντοτε (DK Β 30, Β 90). Στο πλαίσιο των ποικίλων μετασχηματισμών το κάθε στοιχείο μεταπίπτει στο αντίθετό του, με το οποίο αποτελεί αδιάσπαστη ενότητα. Κατά συνέπεια από τη ζωή δημιουργείται ο θάνατος και από τον θάνατο η ζωή, χωρίς ποτέ να σταματά η εναλλαγή αυτή (DK Β 88).
11. Proceedings of the XXIII World Congress of Philosophy: Volume > 2 > Issue: 3
Θεόδωρος Λ. Τσώλης H στωική αρετολογία: Φύση και κατηγοριοποίηση των αρετών κατά την αρχαία στοά
abstract | view |  rights & permissions
Η στωική θεωρία περί των αρετών αποτέλεσε την πιο ολοκληρωμένη και συστηματική προσπάθεια συγκρότησης ενός ερμηνευτικού προτύπου για όλες τις λειτουργίες και τις ιδιότητες που σχετίζονταν με την ψυχολογία του ανθρώπου κατά την εμπλοκή του στις καταστάσεις του κοινωνικοπολιτικού βίου. Στη στωική διανόηση η σωστή ερμηνεία των συγκεκριμένων λειτουργιών και ιδιοτήτων συνδέεται με μία εκτεταμένη προσπάθεια παιδαγωγικής παρέμβασης στα διάφορα στάδια της ψυχολογικής και της νοητικής ωρίμασης του ανθρώπου. Η παιδαγωγική αυτή προσπάθεια είχε ως κύριο στόχο αφενός τη θέσπιση κριτηρίων για τον τρόπο αξιολόγησης των καταστάσεων του βίου και της έλλογης δράσης και αφετέρου την επίτευξη της ατομικής και της κοινωνικής ευδαιμονίας. Στο παρόν άρθρο θα επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε τα κυριότερα σημεία της στωικής θεωρίας περί των αρετών αναφορικώς προς: α) τη φύση και τη λειτουργία των αρετών ως γνώσεων και έξεων που δύνανται σταδιακά να εξελιχθούν σε επιστήμες και διαθέσεις της ψυχής του ανθρώπου, και β) την κατηγοριοποίηση των αρετών κατά την ορθόδοξη παράδοση της αρχαίας στοάς καθώς και το ειδικό περιεχόμενο και τη λειτουργία των αρετών που υπάγονται σε διάφορες γενικές κατηγορίες.
12. Proceedings of the XXIII World Congress of Philosophy: Volume > 2 > Issue: 3
Χρυσάνθη Π. Κεχρολόγου Επικούρεια θεολογία: προς μια ανθρωπολογική αυτονομία
abstract | view |  rights & permissions
Η επικούρεια θεολογία υποστηρίζει ότι, όταν ο άνθρωπος απελευθερωθεί από τις ανησυχίες και τους φόβους του προς τους θεούς («ἄφοβον ὁ θεός») θα μπορέσει να οδηγηθεί στην ηδονή και στην αταραξία που είναι το υπέρτατο αγαθό. Ο Eπίκουρος, ενώ παραδέχεται την ύπαρξη των θεών, δεν τους φοβάται. Αντίθετα τους σέβεται και τους τοποθετεί στα μετακόσμια. Κατά το φιλόσοφο οι θεοί είναι «μακάριοι, αθάνατοι και ανθρωπόμορφοι». Δεν συμμετέχουν στα συμβεβηκότα του κόσμου, οι δε εικόνες τους προέρχονται από συνεχόμενες απορροές και η συνήθης γνώση τους προέρχεται από πρωταρχικές προλήψεις. Ο «αθάνατος μάκαρ θεός» είναι ένας αντικειμενικοποιημένος επικούρειος σοφός. Η διαδικασία ακολουθεί την εξής πορεία: δεν προσπαθεί ο θεός να γίνει άνθρωπος, αλλά ο άνθρωπος να γίνει θεός («ὁμοίωσις θεῷ»). Ο Επίκουρος στην ουσία εναντιώνεται προς τους υπάρχοντες θεούς, οι οποίοι με την αυθαίρετη παρέμβασή τους υποβαθμίζουν την ανθρώπινη ζωή και την οδηγούν στην αμάθεια και στην υποτέλεια, ενώ στην πραγματικότητα ο άνθρωπος είναι το ενεργό υποκείμενο που καταλύει τον προσωπικό φόβο. Έτσι o φιλόσοφος αντιτάσσει στο υπερβατικό στοιχείο του σύμπαντος και της θρησκείας τις ανθρωπολογικές σταθερές της αυτονομίας. Εν τέλει η θεολογία του Επικούρου καθίσταται οιονεί πόλος έλξης και αναζήτησης νοήματος, ενώ αποτελεί παράλληλα «αίρεσιν βίου».
13. Proceedings of the XXIII World Congress of Philosophy: Volume > 2 > Issue: 3
Γεώργιος Σκουλάς Ανάλυση της επικούρειας φιλοσοφίας: Ποιό είναι το δίδαγμα και η αναγκαιότητά της σήμερα;
abstract | view |  rights & permissions
Σκοπός του παρόντος άρθρου είναι να εστιάσει στις κύριες διαστάσεις της επικούρειας φιλοσοφίας, ώστε να μπορεί να διαγνώσει, εάν παρέχει κάποιο δίδαγμα για τη σύγχρονη κοινωνία ή όχι. Αφού μια τέτοια φιλοσοφία στην εποχή του αρχαίου φιλόσοφου δείχνει ότι δεν ήταν μονάχα μια επιστήμη, αλλά κι ένας τρόπος ζωής, θεωρείται άκρως αναγκαίο να διερευνηθεί ο τρόπος εκείνος ζωής ή η επιστήμη εκείνη κι αν πέρασε σε άλλες γενιές ή χώρες. Είχε ως τρόπος ζωής συνέχεια ή διαχρονικότητα ή όχι και τί μπόρεσε ή μπορεί να μας διδάξει σήμερα; Ως εκ τούτου δίδεται έμφαση στις θεματικές που απασχόλησαν την επικούρεια σκέψη, όπως στις επιθυμίες, στις αρετές και στον σοφό. Ο Έλληνας φιλόσοφος έδιδε μεγάλη σημασία στον σοφό, πράγμα που σημαίνει ότι διά του σώφρονος και του ενάρετου σοφού μπορεί να επιτευχθεί ο σκοπός της δικής του φιλοσοφίας καλύτερα. Έτσι, όταν γνωρίζουμε τα πλεονεκτήματα ή τις αρετές του σοφού, μας παρέχεται πολύτιμη γνώση και ικανότητα κατάλληλης ανταπόκρισης, εδραιώνοντας σταθερότητα σε εποχές που χαρακτηρίζονται από ρευστότητα και ανασφάλεια όπως ο αβέβαιος κόσμος του σήμερα. Η ρευστότητα αυτή διακρίνεται αρκετά έντονα στις μέρες μας μιας και βιώνουμε καθημερινά λεπτές και εύθραυστες διεθνείς ισορροπίες όπου η διδασκαλία για τις αρετές κυρίως του σοφού κρίνεται άκρως αναγκαία.
14. Proceedings of the XXIII World Congress of Philosophy: Volume > 2 > Issue: 4
Χριστίνα Πλακούτση Το Γράμμα προς Μαρκέλλαν του Πορφυρίουκαι οι αριστοτελικές επιρροές του
abstract | view |  rights & permissions
Το Γράμμα προς Μαρκέλλαν του Πορφύριου είναι ένας προτρεπτικός λόγος για τη φιλοσοφία. Με την επιστολή αυτή παροτρύνεται η σύζυγός του Μαρκέλλα να συνεχίσει να διάγει φιλοσοφικό βίο και να ακολουθεί πιστά τις αρετές του βίου αυτού. Η συγκεκριμένη επιστολή θυμίζει έντονα το Βιβλίο Κ των Ηθικών Νiκομαχείων, όπου ο Αριστοτέλης αναφέρεται στον θεωρητικό βίο. Στην ανακοίνωσή μας θα προσπαθήσουμε να βρούμε τα κοινά στοιχεία ανάμεσα στα δυο έργα. Και οι δυο φιλόσοφοι θεωρούν το θεωρητικό βίο και την άσκηση της νοητικής δραστηριότητας κοπιαστικό έργο που απαιτεί αφοσίωση και σκληρές δοκιμασίες. Όμως μέσα από το βίο αυτό ο άνθρωπος-φιλόσοφος μπορεί να ξεπεράσει την ανθρώπινη υπόστασή του και να ανέλθει σε ένα ανώτερο επίπεδο. Η φιλοσοφία είναι τόσο για τον Αριστοτέλη όσο και για τον Πορφύριο ο μόνος δρόμος προς το θείο. Βεβαίως όλοι οι άνθρωποι δεν μπορούν να διάγουν αυτόν τον βίο, γι’ αυτό και οι δυο φιλόσοφοι διαχωρίζουν τρία είδη βίων ή νόμων και στην κορυφή βάζουν το νόμο του θεού ή το θεωρητικό βίο. Βασική ιδιότητα και για τους δυο είναι η αυτάρκεια που επιτρέπει στον φιλόσοφο να είναι ανεξάρτητος από τους άλλους ανθρώπους. Βασιζόμενοι στα παραπάνω φαίνεται πως ο Πορφύριος είχε δεχτεί και αριστοτελικές επιρροές.
15. Proceedings of the XXIII World Congress of Philosophy: Volume > 20
Γεράσιμος Ρεντίφης Ο Ιπποκράτης και η ιατρική ευθύνη
abstract | view |  rights & permissions
Στις μέρες μας, που τα ηθικά ιατρικά διλήμματα, εξαιτίας της αλματώδους εξέλιξης της επιστήμης και της τεχνολογίας, έχουν πολλαπλασιασθεί και οξυνθεί, η ιατρική ως επιστήμη της ζωής και ως ανθρωπιστικό λειτούργημα καλείται να θωρακιστεί με μια ανθρωπιστική ηθική, προκειμένου τα ερωτήματα περί της ζωής και θανάτου, των σχέσεων ιατρού και ασθενούς καθώς και σεβασμού της αυτονομίας του ασθενούς να εξεταστούν σε βάθος , δηλαδή ηθικά και φιλοσοφικά. Στο πλαίσιο αυτό το ιπποκρατικό ιατρικό και θεραπευτικό πρότυπο αποτελεί το φάρο της ιατρικής ηθικής, αφού προβάλλει την ανθρωπιστική παιδεία ως εσωτερική καλλιέργεια ώστε ο άνθρωπος, και ο ιατρός ιδιαίτερα, να είναι ικανός και να έχει κατανόηση στις επιδιώξεις του ανθρώπου και στην αντιμετώπιση της δυστυχίας του, να έχει εκτίμηση του καλού, του ωραίου και του δίκαιου, και εν γένει να έχει συγκροτήσει με μαλότητα τον εσωτερικό του κόσμο και να επιθυμεί την κατά το δυνατόν τελειοποίηση της ζωής του και της κοινωνίας.
16. Proceedings of the XXIII World Congress of Philosophy: Volume > 21
Ελένη Προκοπίου Το πρόσωπο ως υποκείμενο δικαίου στο Θωμά Ακυινάτη και η παράδοση του κοινού αγαθού
abstract | view |  rights & permissions
Η χριστιανική ανθρωπολογία του Θωμά Ακινάτη, προϊόν της συμφιλίωσης θεολογίας και φιλοσοφίας, πίστης και λόγου, συνίσταται σε μία νέα θεώρηση του κόσμου και του ανθρώπου. Ο άνθρωπος, εκτός από ανθρώπινο όν το οποίο ανήκει στην ανθρώπινη φύση, δηλαδή την ανθρωπότητα, είναι και ατομική ύπαρξη, πρόσωπο εντός μίας βιωμένης ιστορίας. Η θεολογική επεξεργασία του προσώπου στη θωμιστική σκέψη συνοδεύεται από την αναγνώριση της «φύσης» των πραγμάτων και την οντολογική αναβάθμιση του αισθητού κόσμου, με συνέπεια την αναγνώριση της επί μέρους αυτόνομης ύπαρξης του ανθρώπου ως φυσικού ατόμου και τη σύλληψη της μεταφυσικής (φιλοσοφικής) έννοιας του προσώπου -- θέση αναμφισβήτητα κοσμοϊστορικής σημασίας για τη νεώτερη σκέψη. Στην ηθική διδασκαλία όμως του Ακινάτη εκδηλώνεται ο πρακτικός και κοινωνικός χαρακτήρας του προσώπου, κατ΄εξοχήν δε στο πεδίο των έννομων σχέσεων. Ο άνθρωπος ως φυσικό πρόσωπο είναι υποκείμενο «σχέσεων δικαιοσύνης» που κατ’ εξοχήν αφορούν την κοινωνική ζωή, εντός της οποίας το πρόσωπο είναι προϊόν μίας φυσικής νομιμότητας και ορίζεται από την σχεσιακότητά του. Το πρόσωπο εδώ έχει δύο όψεις: αυτήν που αφορά τη «γενική» δικαιοσύνη, δηλαδή τη δικαιοσύνη ως κοινωνική ηθική σύμφωνη με την κοινωνική ύπαρξη του προσώπου, και αυτήν που αφορά την «επί μέρους δικαιοσύνη», δηλαδή τη δικαιοσύνη που έχει ως αντικείμενό της το «δίκαιον», τη δικαιοσύνη ως δικαιική κατάσταση πραγμάτων και σχέσεων. Η δεύτερη αφορά τον άνθρωπο ως υποκείμενο έννομων σχέσεων που σχετίζονται με τα πράγματα, μέσω των οποίων συγκροτείται η νομική ύπαρξη του ανθρωπίνου όντος ως προσώπου, δηλαδή αποκτά τις έννομες ιδιότητες και τους «ρόλους» του. Αυτό είναι το πεδίο του δικαίου, εντός του οποίου τα πρόσωπα σχετίζονται απευθείας με τα αγαθά και μέσω αυτών μεταξύ τους. Ο υπερφυσικός προορισμός του προσώπου ως ανθρώπινου όντος συμπληρώνεται λοιπόν από τον πρακτικό, τον κοινωνικό χαρακτήρα του προσώπου, όπως εκδηλώνεται στο πεδίο των έννομων σχέσεων και του δικαίου. Στην αντίληψη αυτή η έννοια του προσώπου με το πνευματικό της καθώς και με το κοινωνικό-δικαιικό της περιεχόμενο καθίσταται προπομπός της νεωτερικής εποχής και προάγγελος των ανθρώπινων δικαιωμάτων, παραμένει όμως ενταγμένη στην παράδοση του κοινού αγαθού της αρχαιότητας και της μεσαιωνικής εποχής. Η μετριοπαθής «προσωποκρατία» του Ακινάτη μπορούμε να πούμε ότι εξασφαλίζει την ισορροπία ανάμεσα στην αρχαία απρόσωπη μεταφυσική και στον ατομικισμό της νεώτερης εποχής.
17. Proceedings of the XXIII World Congress of Philosophy: Volume > 21
Αλεξάνδρα Τσιμπούρη Οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι στην Πλατωνική θεολογία του Marsilio Ficino
abstract | view |  rights & permissions
Η Πλατωνική θεολογία αποτελεί το κυριότερο φιλοσοφικό αριστούργημα του Marsilio Ficino, στο οποίο γίνεται αναφορά και στους προσωκρατικούς φιλοσόφους. Πρόκειται για έναν τρόπο που χρησιμοποιεί ο Φιτσίνο αφενός για να δώσει εγκυρότητα στα λόγια του, χρησιμοποιώντας το κύρος που διέθεταν οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι, και αφετέρου για να αποδείξει ότι η αναφορά στους Προσωκρατικούς σήμαινε την καλή γνώση του αντικειμένου με το οποίο ασχολήθηκε. Μέσα από τη διεξαγωγή της ερευνητικής εργασίας διαπιστώνονται αρκετά σφάλματα, λάθη και παρανοήσεις, στα οποία υπέπεσε ο Φιτσίνο, αναφερόμενος στις θεωρίες (ρήσεις) των Προσωκρατικών.
18. Proceedings of the XXIII World Congress of Philosophy: Volume > 22
Θεόδωρος Γεωργίου Αρχαία οντολογία και σύγχρονη φιλοσοφία
abstract | view |  rights & permissions
Ο όρος «παράδειγμα» (Kuhn) χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια με αξιώσεις επιστημολογικής εγκυρότητας και στις μεταφιλοσοφικές έρευνες, δηλαδή στις θεωρητικές και στις φιλοσοφικές εργασίες, των οποίων το αντικείμενο είναι η ιστορική εξέλιξη και η ανάπτυξη του φιλοσοφικώς σκέπτεσθαι. Η αρχαία οντολογία και η σύγχρονη φιλοσοφία συγκροτούνται, ως δύο διαφορετικά «παραδείγματα» του φιλοσοφικώς σκέπτεσθαι, τόσο στο επίπεδο του περιεχομένου (της προβληματικής, των ιδεών και των επιχειρημάτων) όσο και στο επιστημολογικό επίπεδο της έκθεσης των ιδεών. Η αρχαία οντολογία, ως μεταφυσική έρευνα, η οποία καλείται να απαντήσει στο ερώτημα «από τί αποτελείται ο κόσμος» (η πραγματικότητα) και «ποιές είναι οι πρώτες αρχές συγκροτήσεώς του», θεμελιώνεται στην αρχή της ταυτότητας και αυτοπροσδιορίζεται ως φωνοκεντρική. Η σύγχρονη φιλοσοφία, ως μεταφιλοσοφική έρευνα, η οποία αναζητεί τη θεμελίωση της φιλοσοφικής ορθολογικότητας στην ανοικτή σχέση ανάμεσα στο πράγμα και στη γλώσσα, αυτοπροσδιορίζεται ως γραμματολογική σκέψη, πράγμα που σημαίνει ότι η γραφή (Derrida) καθίσταται η πρώτη αρχή του ίδιου του φιλοσοφείν. Κατά τον Hegel «φιλοσοφία είναι η εποχή της συνειλημμένη σε έννοια». Σε σύγχρονη ερμηνευτική διατύπωση ο εγελιανός ορισμός της φιλοσοφίας σημαίνει ότι η έννοια, ως συνείδηση του πράγματος, και η πραγματικότητα ταυτίζονται. Με μεταφιλοσοφικό κριτήριο τον εγελιανό ορισμό της φιλοσοφίας τόσο η αρχαία οντολογία, ως μεταφυσική έρευνα, όσο και η σύγχρονη φιλοσοφία, ως γραμματολογική σκέψη, συγκροτούν δύο διαφορετικούς τύπους φιλοσοφικής ορθολογικότητας (τα «παραδείγματα» του φιλοσοφείν). Ανάμεσα στα δύο αυτά «παραδείγματα» του φιλοσοφείν αναπτύσσεται μία διαλεκτική σχέση, η οποία συνεπάγεται δύο πράγματα: πρώτον ότι η ιστορική έρευνα της φιλοσοφικής παραδόσεως αντικαθίσταται από το μεταφιλοσοφικό αναστοχασμό, σύμφωνα με τον οποίο η περιεχομενική ένταξη της αρχαίας οντολογίας στην προβληματική της σύγχρονης φιλοσοφίας είναι η νέα συνθήκη του φιλοσοφείν και δεύτερον ότι η γραμματολογική ανακατασκευή του φιλοσοφικώς σκέπτεσθαι επαναπροσδιορίζει τη σχέση ανάμεσα στο πράγμα και στη γλώσσα με άξονα τη φιλοσοφική ορθολογικότητα, η οποία λειτουργεί ως πραγματολογική συνθήκη για την εμφάνιση νέων φιλοσοφικών αντικειμένων, όπως π.χ. είναι η επικοινωνία και η γλώσσα.
19. Proceedings of the XXIII World Congress of Philosophy: Volume > 24
Δέσποινα Παπαγγελή-Βουλιουρή Η ανθρώπινη ύπαρξη στα φιλοσοφικά δοκίμια του Χρήστου Μαλεβίτση
abstract | view |  rights & permissions
Το εκτενές και πολυδιάστατο έργο του σύγχρονου διανοητή Χρήστου Μαλεβίτση (1927-1997) διέπεται από το έσχατο νόημα της ανθρώ-πινης παρουσίας στον κόσμο. Με γλώσσα λυρική και ποιητική, με εικόνες και μυθικούς συμβολισμούς που υπερβαίνουν τους περιορισμούς του λόγου, με την προσέγγιση της σκέψης κορυφαίων συνειδήσεων της ιστορίας, ο στο-χαστής επιδιώκει στα φιλοσοφικά του δοκίμια να απαντήσει στο πρωταρχικό ερώτημα «πώς να ζήσω αυθεντικά την ύπαρξή μου και να φανώ αντάξιος της έκτακτης και μοναδικής παρουσίας μου στον κόσμο». Η ανθρώπινη ύπαρξη κατα τον Μαλεβίτση κινείται ανάμεσα σε δύο εννοιολογικούς πόλους: της εγκοσμιότητας, που συνδέεται με τη λήθη, την έκπτωση και την αλλοτρίωση, και της αρχέγονης μεταφυσικής πηγής που οδηγεί στην ανάταση, τη σωτη-ριακή αναγέννηση, την αλήθεια και τον φωτισμό. Ο άνθρωπος έρχεται στον κόσμο κομίζοντας μνήμη παραδείσου, ενώ το πέρασμα στην πραγματικότητα βιώνεται ως τραγική καταστροφή και συντριβή στα όριά του. Κατά την ανα-ζήτηση της αλήθειας και με προσδοκία την υπέρβαση της φθοράς, ο Χρήστος Μαλεβίτσης, αντιτάσσει στον πόνο της εφήμερης και πεπερασμένης ζωής την εφημερία του πνεύματος και τη δυνατότητα της ψυχής να κραταιώσει το δε-σμό της με το αιώνιο.
20. Proceedings of the XXIII World Congress of Philosophy: Volume > 24
Eυστρατία Αμπατζή Ε. Μουτσοπούλου Φιλοσοφία της καιρικότητος: Μία πρόταση περί του τρόπου και της μορφής της σύγχρονης ζωής
abstract | view |  rights & permissions
Η ανακοίνωσή μας αφορά στην έννοια της “καιρικότητας”, όπως αυτή αναπτύσσεται στο βιβλίο του καθηγητή της φιλοσοφίας κ. Ε. Μουτσοπούλου, Φιλοσοφία της καιρικότητος. Θεωρούμε ότι η συγκεκριμέ-νη φιλοσοφική άποψη μπορεί να αποτελέσει μία εμπεριστατωμένη πρόταση φιλοσοφικού βίου κυρίως σήμερα που ο τρόπος και η μορφή της σύγχρονης ζωής ταλανίζουν την χώρα μας αλλά και τον παγκόσμιο χώρο. Στο πρώτο μέρος της ανακοίνωσης επιχειρούμε την διευκρίνιση των όρων του καιρικού φιλοσοφικού συστήματος: καιρικότητα και προθετικότητα της συνείδησης, καιρικό είναι – πλέον είναι και καιρός, καιρική μέθοδο και ανάπτυξη των και-ρικών κατηγοριών ούπω και ουκέτι, σχέση του χρόνου και του χώρου με την καιρική αναγωγή και τις αντίστοιχες χωροκαιρικές κατηγορίες. Στο δεύτερο μέρος αναπτύσσουμε τις εκφάνσεις του καιρικού είναι που μπορούν να ενερ-γοποιήσουν την ανθρώπινη συνείδηση ώστε να αναπτύξει την προθετικότητά της για την διάκριση του καιρού ως του κρισίμου και καιρίου σημείου, εντός του οποίου μπορεί να πραγματώσει την ελευθερία της, την οργάνωση της δρά-σης της, ως πεττείας, την συνεχή κατανόηση της πραγματικότητας μέσω της διαρκούς αναζήτησης της αλήθειας και των αξιών, προκειμένου να καρπωθεί βέλτιστες μορφές βίου. Η ικανότητα αναδόμησης της ύπαρξης, μέσω της και-ρικής προθετικότητας της συνείδησης μπορούν να οδηγήσουν στην όρθωση και την κάρπωση ενός “πλέον είναι” από την συνείδηση.