101.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
68 >
Issue: 3
Stanisław Judycki
Stanisław Judycki
God’s Insurmountable Will and the Mystery of the Freedom of Created Beings:
Comments on the book Opatrzność Boża, wolność, przypadek by Dariusz Łukasiewicz
Nieprzezwyciężona Wola Boga I Tajemnica Wolności Stworzonych Bytów
abstract |
view |
rights & permissions
This article is a commentary on Opatrzność Boża, wolność, przypadek by Dariusz Łukasiewicz. The main thesis is that freedom in the sense of a non-causal free-act generator does not exist. We will experience freedom, true freedom, only in eternal life, and it will become real only when our individual essence is revealed to us. Eternal life will consist, among other things, in being able to see how all our actions flow from our individual essence
Artykuł jest komentarzem do książki Dariusza Łukasiewicza Opatrzność Boża, wolność, przypadek. Zasadniczą jego tezą jest to, że nie istnieje wolność ludzka jako nie-kauzalny generator wolnych aktów. Prawdziwej wolności doświadczymy tylko w życiu wiecznym, a stanie się ona dla nas czymś realnym dopiero wtedy, gdy zostanie nam ujawniona nasza indywidualna istota. Życie wieczne polegać będzie, między innymi, na ujrzeniu, w jaki sposób wszystkie nasze działania wypływają z naszej indywidualnej istoty.
|
|
|
102.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
68 >
Issue: 3
Ryszard Kleszcz
Ryszard Kleszcz
Chance and Divine Providence:
Methodological Notes with Pascal in the Background
Przypadek I Opatrzność Boża
abstract |
view |
rights & permissions
According to the author of this paper, the analytical philosophy of religion should not be closed to other spheres of culture and ignore or disregard the achievements of others, both past and contemporary philosophical currents. An analytical philosopher, including an analytical philosopher of religion, can therefore seek inspiration also outside the sphere of analytical philosophy. At the same time, this does not mean that an analytical philosopher is to disregard natural sciences or not to care about the precision of language and the right arguments. The concern for linguistic precision and the application of appropriate argumentation are crucial for the identity of the analytical philosophy. This article, taking into account the indicated metaphilosophical attitude, is devoted to a critical discussion about some of the problems raised by Professor Dariusz Łukasiewicz, in his outstanding work in the field of philosophy of religion published in Polish as Opatrzność Boża, wolność, przypadek. Studium z analitycznej filozofii religii.
Wedle autora tego artykułu, analityczna filozofia religii nie powinna być zamknięta dla innych sfer kultury i ignorować lub lekceważyć osiągnięć innych, zarówno przeszłych, jak i współczesnych prądów filozoficznych. Filozof analityczny, w tym analityczny filozof religii, może zatem szukać inspiracji również poza sferą filozofii analitycznej. Jednocześnie nie oznacza to, że filozof analityczny ma lekceważyć nauki przyrodnicze lub nie troszczyć się o precyzję języka i właściwe argumenty. Troska o precyzję językową i stosowanie odpowiednej argumentacji ma kluczowe znaczenie dla tożsamości filozofii analitycznej. Ten artykuł, biorąc pod uwagę wskazane nastawienie metafilozoficzne, poświęcony jest krytycznej dyskusji na temat niektórych problemów poruszonych przez prof. Dariusza Łukasiewicza, w jego wybitnej pracy w dziedzinie filozofii religii, noszącej tytuł Opatrzność Boża, wolność, przypadek. Studium z analitycznej filozofii religii.
|
|
|
103.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
68 >
Issue: 3
Ireneusz Ziemiński
Ireneusz Ziemiński
Is God (Perfectly) Good?:
Remarks on Opatrzność Boża, wolność, przypadek by Dariusz Łukasiewicz
Czy Bóg Jest (Doskonale) Dobry?
abstract |
view |
rights & permissions
The main problem of Dariusz Łukasiewicz’ book is the problem of God’s goodness, especially the question if God is perfectly good (also in moral sense). If He is perfectly good, He should always do what is best in the given circumstances, or—if there is no possibility of doing good—choose the least evil given two or more alternatives. In the paper I argue that God’s perfect goodness could not be justified neither a priori, nor a posteriori. A priori arguments are not conclusive ones because it is not possible to infer moral goodness from such ontological features as simplicity, necessity or infinity. Moral goodness also does not derive from almightiness or omniscience. Quite contrary, almightiness (and omniscience) may even be obstacles to moral goodness; for if God knows everything what is logically possible to know and can do anything that is logically possible to do, then not only should He know evil, but also should be able to do it. A posteriori arguments are not conclusive because of horrendous evil in the world, especially in the nature; after all, there is a natural and inescapable cruelty in nature, a result of the fact that some species are food for other species. Therefore, if God indeed created the world, He cannot have been sensitive to the suffering of the creatures he brought to life, especially that there is a lot of pointless evil in the world we currently inhabit.
Podstawowym problemem książki Dariusza Łukasiewicza jest kwestia natury Boga, przede wszystkim pytanie, czy jest On bytem doskonale dobrym (zwłaszcza w sensie moralnym). Jeśli jest doskonale dobry, to powinien zawsze uczynić to, co w danych warunkach najlepsze lub – jeśli nie ma możliwości czynienia dobra – z dwu lub więcej alternatyw wybierze tę, która jest najmniej zła. W argumentacji rozwijanej w artykule staram się pokazać, że dobroci Boga (zwłaszcza moralnej) nie da się wykazać ani a priori, ani a posteriori. Argumenty a priori są niewystarczające, ponieważ z takich ontologicznych cech Boga, jak prostota, konieczność czy nieskończoność dobroć moralna nie wynika. Podobnie moralna dobroć nie wynika z wszechmocy ani wszechwiedzy. Raczej przeciwnie, wszechmoc oraz wszechwiedza mogą być przeszkodą w dobroci moralnej; skoro bowiem Bóg wie wszystko, co jest logicznie możliwe wiedzieć, a także może uczynić wszystko, co jest logicznie możliwe uczynić, to powinien nie tylko zło znać, lecz także móc je czynić. Argumenty a posteriori są niewystarczające z powodu ogromu zła obecnego w świecie; przykładem jest naturalne i nieuchronne zło obecne w przyrodzie, wynikające stąd, że jedne gatunki są pokarmem dla innych. Jeśli zatem Bóg rzeczywiście stworzył świat, to nie był wrażliwy na cierpienie istot, które powołał do istnienia, zwłaszcza, że w zamieszkiwanym przez nas świecie istnieje wiele zła (i to zła bezcelowego).
|
|
|
104.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
68 >
Issue: 3
Ryszard Mordarski
Ryszard Mordarski
Probabilistic Theism and the Classical Doctrine of Actus Purus
Teizm Probabilistyczny a Tradycyjna Doktryna
abstract |
view |
rights & permissions
Dariusz Łukasiewicz’s probabilistic theism arises from a non-classical understanding of the nature of God, especially the attributes of simplicity and omnipotence. The redefinition of these attributes in terms of modern analytical philosophy means that probabilistic theism is closer to open theism than to classical theism. However, an extremely important merit of this approach is the development of a comprehensive scientific component for open theism (which is built on biblical foundations), which means that probabilistic theism enables the extension of open theism to the perspective of modern natural sciences. The fundamental meaning of probabilistic theism is not so much the reconciliation of the occurrence of accidental events with the theory of providence, but rather it gives the possibility of open theism to enter into theistic debates among contemporary scientists, not only philosophers and theologians. Without this, open theism remains within a narrow theological perspective, interesting only to Christian theologians or scientists professing the Christian worldview.
Teizm probabilistyczny Dariusza Łukasiewicza wyrasta z nieklasycznego rozumienia natury Boga, zwłaszcza atrybutów prostoty i wszechmocy. Redefinicja tych atrybutów w kategoriach współczesnej filozofii analitycznej powoduje, że teizm probabilistyczny jest bliższy teizmu otwartego niż klasycznego teizmu. Jednak niezwykle ważną zasługą tego podejścia jest opracowanie wszechstronnego komponentu naukowego dla teizmu otwartego (który jest ciągle budowany na podstawach biblijnych), co powoduje, że teizm probabilistyczny umożliwia poszerzenie teizmu otwartego o perspektywę współczesnej nauki (współczesnych nauk przyrodniczych). Fundamentalnym znaczeniem teizmu probabilistycznego jest nie tyle pogodzenie występowania zdarzeń przypadkowych z teorią opatrzności, co raczej danie możliwości teizmowi otwartemu do wypłynięcia na szerokie wody dzisiejszych debat teistycznych, toczonych wśród współczesnych naukowców, a nie tylko wśród filozofów i teologów. Bez tego teizm otwarty pozostaje w ramach wąskiej teologicznej perspektywy, interesującej tylko dla teologów chrześcijańskich lub naukowców wyznających światopogląd chrześcijański.
|
|
|
105.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
68 >
Issue: 3
Błażej Gębura
Błażej Gębura
On the Epistemology of Chance
O Epistemologii Przypadku
abstract |
view |
rights & permissions
Probabilistic theism according to Dariusz Łukaszewicz is a theism which ennobles the concept of chance and explains the role which chance plays in the context of Divine Providence. An epistemologist can, however, be interested in a much more basic issue and ask whether our beliefs concerning chance can be called knowledge. This article is divided into three parts. In the first one I discuss selected ways of justifying knowledge of chance, namely common sense justification, pragmatic justification, empirical justification, and a priori justification, as well as concluding that we possess tychical knowledge in reference to non-intentional chance (C2), epistemic chance (C3), probabilistic chance (C5), and causal chance (C6). In the second part I undertake the problem of skepticism in the problem of chance and I suggest that a significant role in the discussion with tychical skepticism is played by the standards of rationality. In the third section I refer to the concept of composite chance discussed by Łukasiewicz, and I claim that (i) we do not possess knowledge of composite chance as understood by Łukasiewicz, and that (ii) this fact should not be treated as a reason in favor of tychical skepticism.
Teizm probabilistyczny Dariusza Łukasiewicza to teizm, który nobilituje pojęcie przypadku i wyjaśnia rolę, jaką ono odgrywa w kontekście opatrzności Bożej. Epistemolog może jednak zainteresować się kwestią o wiele bardziej podstawową i zapytać, czy nasze przekonania dotyczące przypadku można określić mianem wiedzy? Artykuł podzielony jest na trzy części. W pierwszej omawiam wybrane sposoby uzasadniania wiedzy o przypadku: uzasadnienie zdroworozsądkowe, pragmatyczne, empiryczne i aprioryczne, i konkluduję, że posiadamy wiedzę tychiczną w odniesieniu do przypadku nieintencjonalnego (C2), epistemicznego (C3), probabilistycznego (C5) i kauzalnego (C6). W części drugiej podejmuję problem sceptycyzmu w kwestii przypadku i sugeruję, że znaczącą rolę w dyskusji ze sceptycyzmem tychicznym odgrywają standardy racjonalności. W części trzeciej odnoszę się do dyskutowanego przez Łukasiewicza pojęcia przypadku kompozytywnego i twierdzę, że: (i) nie dysponujemy wiedzą na temat tak rozumianego przypadku; oraz, że (ii) nie należy tego faktu traktować jako racji na rzecz sceptycyzmu tychicznego.
|
|
|
106.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
68 >
Issue: 3
Marian Grabowski
Marian Grabowski
Is Probabilistic Theism a Tenable Idea?:
Critical Remarks on Opatrzność Boża, wolność, przypadek by Dariusz Łukasiewicz
Czy Można Obronić Teizm Probabilistyczny?
abstract |
view |
rights & permissions
The article contains an evaluation of a fragment from the book Opatrzność Boża, wolność, przypadek, written by Dariusz Łukasiewicz.
Artykuł zawiera krytyczną analizę fragmentu książki Dariusza Łukasiewicza pt. Opatrzność Boża, wolność, przypadek.
|
|
|
107.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
68 >
Issue: 3
Jacek Wojtysiak
Jacek Wojtysiak
God and Chance
Bóg i Przypadek
abstract |
view |
rights & permissions
In the present paper, I analyse six concepts of a chance event (as defined by Dariusz Łukasiewicz) and also propose a definition of the term “random event.” Rejecting the existence of entirely causeless events, I discuss the relationship between random events and God. The view I formulate is based on three principles: the principle of simultaneous concurrence, the principle of complementarity, and the principle of middle knowledge (inspired by Luis de Molina). In adopting these three principles, I can reconcile the existence of God conceived in a classical manner, as Creator and Lord of all events, with the existence of random events. The model I propose provides an alternative to the conceptions offered by different currents of (more or less) revisionist (open) theism, including Łukasiewicz’s probabilistic theism.
W niniejszym tekście analizuję sześć pojęć przypadku (określonych przez Dariusza Łukasiewicza) oraz – dodatkowo – definiuję pojęcie zdarzenia losowego. Odrzucając istnienie zdarzeń całkowicie bezprzyczynowych, zastanawiam się nad relacją zdarzeń losowych do Boga. Moją koncepcję opieram na trzech zasadach: zasadzie jednoczesnego współdziałania, zasadzie komplementarności oraz zasadzie wiedzy pośredniej (w stylu L. de Moliny). Przyjęcie tych trzech zasad pozwala mi pogodzić istnienie klasycznie pojętego Boga (który jest stwórcą i Panem wszelkich zdarzeń) z istnieniem zdarzeń losowych. W ten sposób uzyskuję model alternatywny do modeli proponowanych przez teizmy (bardziej lub mniej) rewizyjne (otwarte), w tym przez teizm probabilistyczny Łukasiewicza.
|
|
|
108.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
68 >
Issue: 3
Dariusz Łukasiewicz
Dariusz Łukasiewicz
Divine Providence and Chance in the World: Replies
Opatrzność Boża a Przypadek w Świecie: Odpowiedzi
abstract |
view |
rights & permissions
In the paper, I reply to the objections contained in the other papers in this issue raised against my conception of providence and chance presented in the opening article and the book from 2014. I argue that the existence of variously understood random events (chance) does not imply the thesis that God, the Creator of the world is not interested in the fate of individual creatures, including human beings. The reason why God can permit random events to occur is God’s will to create a relatively autonomous world that has the ability to self-develop and self-create. In such a world, there may be pointless evil for which God is not directly responsible.
W artykule przedstawiam odpowiedzi do zarzutów, zawartych w innych artykułach tego numeru, wobec proponowanej przeze mnie w artykule otwierającym oraz monografii z roku 2014 koncepcji opatrzności i przypadku. Argumentuję, że istnienie różnie rozumianych zdarzeń przypadkowych nie implikuje tezy, że Bóg Stwórca świata nie interesuje się losem indywidualnych bytów stworzonych, w tym istot ludzkich. Staram się w swoich odpowiedziach pokazać, że powodem, dla którego Bóg może dopuszczać występowanie zdarzeń przypadkowych jest Boża wola stworzenia świata względnie autonomicznego, który ma zdolność samodzielnego rozwoju. W świecie takim może występować zło bezcelowe, za które Bóg nie ponosi bezpośredniej odpowiedzialności.
|
|
|
109.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
68 >
Issue: 4
Marek Słomka, Kazimierz Wolsza
Evolutionism–Creationism:
An Introduction to a Still Open Debate
|
|
|
110.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
68 >
Issue: 4
Dariusz Dąbek
Dariusz Dąbek
Evolutionism–Creationism:
In Search for a Platform of Dialogue
Ewolucjonizm– Kreacjonizm
abstract |
view |
rights & permissions
This article seeks to indicate a platform for discussion between evolutionists and creationists, which will enable dialogue and increase the chance of developing a coherent worldview that combines elements of scientific knowledge and religious faith. In the context of various types of knowledge, three levels are indicated: (1) the subject of research, (2) knowledge of this subject, and (3) interpretation of this knowledge. Dialogue can be undertaken and conducted already at the second level, but only accompanied by both respect for mutual autonomy and a focus on inspiration rather than integration. The appropriate level of dialogue is the third level: the interpretation of knowledge and building an overarching view of the world and man. The aim of dialogue at this level is to integrate all elements of a worldview and to strive to explain and understand the whole reality.
W artykule przedstawiona została próba wskazania płaszczyzny dyskusji ewolucjonistów z kreacjonistami, która umożliwiałaby dialog zwiększający szansę wypracowania spójnego światopoglądu łączącego elementy wiedzy naukowej i wiary religijnej. W odniesieniu do różnych typów wiedzy zaproponowane zostało wyróżnienie trzech poziomów: 1) przedmiot badań, 2) wiedza o tym przedmiocie, 3) interpretacja tej wiedzy. Dialog może być prowadzony już na poziomie drugim, lecz z poszanowaniem wzajemnej autonomii i ukierunkowaniem raczej na inspirację, niż na integrację. Właściwą płaszczyzną dialogu jest poziom trzeci: interpretacja wiedzy oraz budowanie wizji świata i człowieka. Celem dialogu na tym poziomie jest integracja wszystkich elementów światopoglądu i dążenie do wyjaśnienia i zrozumienia całej rzeczywistości.
|
|
|
111.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
68 >
Issue: 4
Andrzej Maryniarczyk
Andrzej Maryniarczyk
Metaphysical Creationism and the Paradoxes of Evolutionary Theism:
A Contribution to the Discussion within Contemporary Thomism
Metafizyczny Kreacjonizm a Paradoksy Teizmu Ewolucyjnego
abstract |
view |
rights & permissions
In this article I argue that metaphysical creationism that we encounter in the philosophy of St Thomas Aquinas, as opposed to American creationism and theological and biblical creationism, is a theory that stems from a purely philosophical explanation of the beginnings of the world and man. It is not, therefore, a biblical idea transferred to philosophy. Like the theism of the Aristotelian metaphysics, the theism of Aquinas’s metaphysics is not a religious (theological) theism, but a purely philosophical (metaphysical) theism, because it stems from a metaphysical explanation of reality. Metaphysical creationism is the ultimate explanation of the source of the existence of beings that are given to us in experience as both unnecessary in their own existence and changeable. American creationism, on the other hand, is a biological-cosmological interpretation of the biblical truth concerning the creation of the world within a certain time frame (the 7-day paradigm) and—at its starting point—refers to the data of Revelation, which it wants to confirm scientifically. This article is divided into two parts. The first part presents the key elements of the metaphysical theory of ex nihilo creation and the understanding thereof. In the second part, the elements of evolutionary theism are recalled which, from the point of view of metaphysical creationism, are the source of various paradoxes and, at times, even absurdities, and thus demand reconsideration.
Autor artykułu dowodzi, że metafizyczny kreacjonizm, z którym spotykamy się w filozofii św. Tomasza z Akwinu, w odróżnieniu od kreacjonizmu amerykańskiego oraz teologiczno--biblijnego, jest teorią, która wyrasta z czysto filozoficznego wyjaśnianie początków świata i człowieka. Nie jest zatem ideą biblijną przeniesioną na teren filozofii. Podobnie jak teizm metafizyki Arystotelesa, a także teizm metafizyki św. Tomasza z Akwinu nie jest teizmem religijnym (teologicznym), lecz teizmem czysto filozoficznym (metafizycznym), gdyż wyrasta z metafizycznego wyjaśniania rzeczywistości. Kreacjonizm metafizyczny jest ostatecznym wyjaśnieniem źródła istnienia bytów, które dane są nam w doświadczeniu, jako niekonieczne w istnieniu i zmienne. Natomiast kreacjonizm amerykański, jest interpretacja biologiczno-kosmologiczną biblijnej prawdy o stworzeniu świata w określonym przedziale czasowym (paradygmat 7 dni) i w punkcie wyjścia odwołuje się do danych Objawienia, które chce naukowo potwierdzić Artykuł został podzielony na dwie części. W części pierwszej zostały przedstawione węzłowe elementy metafizycznej teorii stworzenia ex nihilo i jej rozumienie. W drugiej zaś części artykułu zostały przywołane elementy teizmu ewolucyjnego, które z punktu metafizycznego kreacjonizmu są źródłem różnych paradoksów, a niekiedy i absurdów oraz domagają się ponownego przemyślenia.
|
|
|
112.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
68 >
Issue: 4
Piotr Kulicki
Advances in Philosophical Logic:
Editorial to the Thematic Section
|
|
|
113.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
68 >
Issue: 4
Zhiqiang Sun, Fenrong Liu
Zhiqiang Sun
The Inference Pattern Mou in Mohist Logic:
A Monotonicity Reasoning View
Schemat Wnioskowania Mou w Logice Mohistycznej
abstract |
view |
rights & permissions
Taking the standpoint of monotonicity reasoning, this paper provides a systematic way of looking at the inference pattern mou in the Mohist text. We have taken a logical, as well as a linguistic perspective, emphasizing features of classical Chinese, the role of context, and making use of any possible clues that we can find from the old text. By applying monotonicity rules we provide a uniform account of why shi er ran examples are valid inferences, and shi er buran examples are counter-examples.
Biorąc za punkt wyjścia monotoniczność rozumowania, artykuł przedstawia systematyczny sposób interpretacji schematu wnioskowania mou w tekstach mohistycznych. Wzięliśmy pod uwagę zarówno perspektywę logiczną. jak i lingwistyczną, zwracając szczególną uwagę na specyfikę klasycznego języka chińskiego, rolę kontekstu i uwzględniając wszelkie możliwe wskazówki pochodzące ze źródłowych tekstów. Poprzez zastosowania reguł monotoniczności sformułowaliśmy jednolitą odpowiedź na pytanie, dlaczego shi er ran są uznawane za rozumowania poprawne, a shi er buran przeciwnie — uznawane są za kontrprzykłady.
|
|
|
114.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
68 >
Issue: 4
Bożena Czernecka-Rej
Bożena Czernecka-Rej
On Four Types of Argumentation For Classical Logic
O Czterech Typach Argumentacji na Rzecz Logiki Klasycznej
abstract |
view |
rights & permissions
My goal of this article is to analyze the argumentation lines for the correctness of standard logic. I also formulate a few critical and comparative remarks. I focus on four the most coherent and complete argumentations which try to justify the distinguished position of classical logic. There are the following argumentations: Willard van O. Quine’s pragmatic-methodological argumentation, Jan Woleński’s philosophical-metalogical argumentation, Stanisław Kiczuk’s ontological-semantic argumentation, argumentation based on metalogic. In my opinion, the thesis concerning the correctness of classical logic is rationally justified by these argumentations. The problem remains whether the analyzed standard logic is the only proper logic.
Moim celem w tym artykule jest analiza argumentacji pod kątem poprawności standardowej logiki. Formułuję też kilka uwag krytycznych i porównawczych. Skupiam się na czterech najbardziej spójnych i kompletnych argumentach, które próbują uzasadnić wyróżnione stanowisko logiki klasycznej. Istnieją następujące argumenty: argumentacja pragmatyczno-metodologiczna Willarda van O. Quine’a, argumentacja filozoficzno-metalogiczna Jana Woleńskiego, argumentacja ontologiczno-semantyczna Stanisława Kiczuka, argumentacja metalogiczna. Moim zdaniem teza o poprawności logiki klasycznej jest racjonalnie uzasadniona tymi argumentacjami. Pozostaje problem, czy analizowana logika standardowa jest jedyną właściwą logiką.
|
|
|
115.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
68 >
Issue: 4
Tomasz Jarmużek, Krzysztof Krawczyk, Rafał Palczewski
Tomasz Jarmużek
Knowability as De Re Modality:
A Certain Solution to Fitch Paradox
Poznawalność Jako Modalność De Re
abstract |
view |
rights & permissions
In the paper, we try to find a new, intuitive solution to the Fitch paradox. We claim that traditional expression of Knowability Principle (p → ◊Kp) is based on erroneous understanding of knowability as de dicto modality. Instead, we propose to understand knowability as de re modality. In the paper we present the minimal logic of knowability in which Knowability Principle is valid, but Fitch Paradox does not hold anymore. We characterize the logic semantically as well as by an axiomatic and tableaux procedure approach.
W artykule staramy się znaleźć nowe, intuicyjne rozwiązanie paradoksu Fitcha. Twierdzimy, że tradycyjne wyrażenie zasady poznawalności (p → ◊Kp) opiera się na błędnym rozumieniu poznawalności jako modalności de dicto. Zamiast tego proponujemy rozumieć poznawalność jako modalność de re. W artykule przedstawiamy minimalną logikę poznawalności, w której zasada poznawalności jest ważna, ale paradoks Fitcha już nie obowiązuje. Logikę charakteryzujemy semantycznie, a także poprzez podejście aksjomatyczne i tabelaryczne.
|
|
|
116.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
68 >
Issue: 4
Dominik Klein, Ondrej Majer, Soroush Rafiee Rad
Dominik Klein
Non-Classical Probabilities for Decision Making in Situations of Uncertainty
Nieklasyczne Prawdopodobieństwa na Potrzeby Podejmowania Decyzji w Sytuacjach Niepewności
abstract |
view |
rights & permissions
Analyzing situations where information is partial, incomplete or contradictory has created a demand for quantitative belief measures that are weaker than classic probability theory. In this paper, we compare two frameworks that have been proposed for this task, Dempster-Shafer theory and non-standard probability theory based on Belnap-Dunn logic. We show the two frameworks to assume orthogonal perspectives on informational shortcomings, but also provide a partial correspondence result. Lastly, we also compare various dynamical rules of the two frameworks, all seen as generalizations of classic Bayes’ conditiong.
Analiza sytuacji, w których informacja jest częściowa, niepełna bądź niespójna wskazuje na potrzebę zbudowania jakościowych miar siły przekonań odmiennych niż te, które są oferowane przez klasyczną teorię prawdopodobieństwa. W niniejszej pracy porównujemy dwa ujęcia zaproponowane dla realizacji tej potrzeby: teorię Dempstera-Shafera i niestandardową teorię prawdopodobieństwa nabudowaną na logice Belnapa-Dunna. Pokazujemy, że te dwa formalizmy przyjmują ortogonalne perspektywy postrzegania niedostatków informacyjnych, a jednocześnie dostarczają rezultatów częściowo ze sobą korespondujących. Na koniec porównujemy różne dynamiczne reguły z obu formalizmów traktując je wszystkie jako uogólnienie warunkowania Bayesowskiego.
|
|
|
117.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
68 >
Issue: 4
Tomasz Jarmużek, Aleksander Parol
Tomasz Jarmużek
On Some Language Extension of Logic MR:
A Semantic and Tableau Approach
O Pewnym Językowym Rozszerzeniu Logiki MR
abstract |
view |
rights & permissions
In the article we present an extension of the minimal, normal positional logic, i.e., the logic with realization operator MR. Positional logic is a philosophical logic that makes it possible to relate sentences to contexts that can be understood in many ways. We enrich the basic language of minimal positional logic with additional expressions built with predicates and positional constants. We also accept expressions built with the realization operator and many positions, like: Ra1....an(A). Thanks to this, we increased the expressivity of minimal positional logic. In the article we point to many examples of the fact that, thanks to this small change, complex theories based on the proposed extension can be created. As a theory of proof for our logic, we assume tableau methods, showing soundness and completeness theorems. At the end, however, we show that the logic studied here is only a language extension of the MR: all theorems of the extension have their equivalents in pure MR theorems. However, theories built upon the proposed extension can express much more than theories built upon pure MR.
W artykule przedstawiamy rozszerzenie minimalnej, normalnej logiki pozycyjnej, czyli logiki z operatorem realizacji. Logika pozycyjna to logika filozoficzna, która umożliwia odniesienie zdań do kontekstów, które można rozumieć na wiele sposobów. Wzbogacamy podstawowy język minimalnej logiki pozycyjnej o dodatkowe wyrażenia zbudowane z predykatów i stałych pozycyjnych. Akceptujemy również wyrażenia zbudowane z operatorem realizacji oraz wiele pozycji, takich jak: Ra1....an (A). Dzięki temu zwiększyliśmy wyrazistość minimalnej logiki pozycyjnej. W artykule wskazujemy na wiele przykładów na to, że dzięki tej niewielkiej zmianie mogą powstać złożone teorie oparte na proponowanym rozszerzeniu. Jako teorię dowodu dla naszej logiki zakładamy metody tableau, pokazujące twierdzenia o poprawności i zupełności. Na koniec jednak pokazujemy, że badana tutaj logika jest tylko rozszerzeniem językowym MR: wszystkie twierdzenia o przedłużeniu mają swoje odpowiedniki w czystych twierdzeniach MR. Jednak teorie oparte na proponowanym rozszerzeniu mogą wyrazić znacznie więcej niż teorie oparte na czystej MR.
|
|
|
118.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
68 >
Issue: 4
Anna Maria Karczewska
Anna Maria Karczewska
Set-Theoretic Semantics for Many-Valued Positional Calculi
Semantyka Teoriomonogościowa dla Wielowartościowych Rachunków Pozycyjnych
abstract |
view |
rights & permissions
The objective of this paper is to formulate adequate set theoretic semantics for Tkaczyk’s positional calculi Rb, Rk and Rb (TKACZYK 2007).
Celem artykułu jest zdefiniowanie adekwatnych semantyk teoriomonogościowych dla rachunków pozycyjnych Rb, Rk, and Rb (TKACZYK 2007).
|
|
|
119.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
63 >
Issue: 3
Alexander R. Pruss
Alexander R. Pruss
One Body: Overview
Jedno ciało: Przegląd treści
abstract |
view |
rights & permissions
I offer a reading of my book One Body on Christian sexual ethics as an application of Inference to Best Explanation based on theological and philosophical data.
W niniejszym artykule proponuję odczytanie mojej książki One Body, dotyczącej chrześcijańskiej etyki seksualnej, jako przykładu zastosowania wnioskowania do najlepszego wyjaśnienia wspartego przesłankami z zakresu teologii i filozofii.
|
|
|
120.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
63 >
Issue: 3
N.N. Trakakis
N.N. Trakakis
What’s Love Got to Do with It?
Co miłość ma z tym wspólnego?
abstract |
view |
rights & permissions
This paper contests an important assumption guiding Alexander Pruss’ One Body, that marriage is intimately connected with love, including romantic love. This assumption, I argue, is the product in part of a distinctively modern understanding of marriage. To show this, Pruss’ position is set against the premodern, and in particular the Byzantine Christian, view and practice of marriage, where marriage was not grounded to any significant extent on (romantic) love. Finally, some indication is provided as to why romantic love was disassociated from marriage in medieval Christian culture.
W artykule polemizuję ze stanowiącym osnowę publikacji Alexandra Prussa One Body zasadniczym założeniem, że małżeństwo jest ściśle związane z miłością, w tym z miłością romantyczną. To założenie, jak argumentuję, wypływa po części z wyraźnie współczesnego rozumienia małżeństwa. Pokazuję, że w tym względzie stanowisko Prussa kłóci się z poglądem na małżeństwo i praktyką małżeńską z czasów przednowoczesnych, w szczególności z ujęciem chrześcijańskim okresu Cesarstwa Bizantyńskiego, gdy małżeństwo nie opierało się na miłości (romantycznej). Wreszcie podaję pewne przykłady, które pokazują, dlaczego w średniowiecznej kulturze chrześcijańskiej romantyczna miłość nie była związana z instytucją małżeństwa.
|
|
|